Trump houdt 1600 militairen paraat in Washington
In veel Amerikaanse steden negeerden de burgers dinsdag opnieuw de ingestelde avondklok. Demonstraties verliepen vreedzaam. Wel hield president Trump 1600 soldaten rond Washington paraat.
De protesten van dinsdagavond verliepen in het algemeen rustiger dan die tijdens de pinksterdagen. Volgens de Republikeinse senator Tom Cotton uit Arkansas is dit een duidelijk gevolg van het feit dat president Trump een dag eerder had aangekondigd het leger in te zetten om de orde te herstellen.
Vooralsnog is het leger nergens tegen demonstranten daadwerkelijk in actie gekomen. Wel werden 1600 militairen rond de hoofdstad Washington gelegerd en vloog er dinsdag een legerhelikopter laag over demonstranten. Dinsdag werd er de hele dag bij het Witte Huis gedemonstreerd. Bij een beperkt aantal incidenten rond de ambtswoning werd met flessen naar agenten gegooid.
In Houston hielden 60.000 burgers een herdenkingstocht voor George Floyd. Deze Texaanse havenstad is de geboorteplaats van de zwarte Floyd, die een week geleden bij zijn arrestatie overleed. De optocht verliep in alle rust.
Incidenten deden zich wel voor in Los Angeles en Atlanta. Bij het huis van de burgemeester Garcetti van Los Angeles verzamelden zich dinsdag demonstranten omdat politiechef Michel Moore niet is ontslagen. Die zei enkele dagen eerder dat plunderaars „net zo schuldig” zijn aan de dood van George Floyd als de agenten die hem aanhielden. Hoewel Moore hiervoor zijn excuses maakte, eisten de betogers zijn ontslag. De betogers lieten zich dinsdag zonder verzet arresteren. In Atlana ontstond dinsdag een grimmige sfeer omdat betogers politieagenten bekogelden met stenen, flessen en vuurwerk. Daarop zette de politie traangas in.
Gespannen
Ook in New York, waar maandag nog 700 demonstranten werden gearresteerd, waren er dinsdag relatief weinig incidenten. Wel gingen protestbijeenkomsten laat in de avond opnieuw over in plunderingen en brandstichting. Even was er een gespannen situatie bij de Manhattan Bridge, maar uiteindelijk stond de politie de actievoerders toe hun weg te vervolgen. Bij een schietincident in Brooklyn zou een agent „iemand met een vuurwapen” hebben neergeschoten.
Burgemeester Bill de Blasio van New York maakte dinsdag eerder op de dag bekend dat de avondklok de hele week nog van kracht is en geldt van 20.00 uur ’s avonds tot de volgende morgen 05.00 uur. Doordat deze aankondiging tamelijk onverwacht werd gedaan en na 20.00 uur geen taxi’s en openbaar vervoer beschikbaar waren, konden veel mensen niet meer naar huis.
President Donald Trump tweette dat de politie in New York extra hulp nodig heeft. De Blasio en de gouverneur van New York, Andrew Cuomo, moeten de rellen „nu de kop indrukken”, aldus Trump.
Om de relschoppers te beteugelen, is de achterliggende dagen behalve de inzet van politie ook gebruik gemaakt van de Nationale Garde. In heel de VS zijn er inmiddels in totaal 18.000 gardisten opgeroepen. De Nationale Garde behoort weliswaar tot de krijgsmacht, maar bestaat grotendeels uit reservisten. In het dagelijks leven hebben deze manschappen een ander beroep. Ze hebben doorgaans ook een andere mentaliteit dan de beroepsmilitairen.
Gouverneurs
Trump wil nu ook gewone militairen inzetten. Daarover is in Amerika discussie ontstaan: Kan de president dit wel doen? Trump beroept zich op de Oproerwet uit 1807. Daarin wordt de president inderdaad de bevoegdheid gegeven om met behulp van het leger rust en orde in het land te herstellen. Dat recht is echter met de Comitatur Act van 1878 ingeperkt. Het handhaven van de openbare orde is volgens die wet de taak van de gouverneurs van de staten. Amerikaanse juristen twisten nu over de vraag of dit betekent dat een president eerst toestemming aan de gouverneur van een staat moet vragen voordat het leger kan worden ingezet.
Het zou overigens niet de eerste keer zijn dat het leger wordt opgeroepen om een einde te maken aan rassenrellen. Dit gebeurde ook in 1992, toen president George Bush (sr.) de 7e infanteriedivisie inzette om de orde in Los Angeles te herstellen. Daar waren rellen uitgebroken nadat vier agenten waren vrijgelaten die de zwarte Rodney King zwaar hadden mishandeld bij zijn arrestatie. Alleen, Bush deed dat toen op verzoek van de gouverneur van Californië.