De vrijheid van personen en diensten heeft Europa veel welvaart gebracht. Al eeuwen reizen Europeanen over het continent om met hun talenten te woekeren. Door de toegenomen mobiliteit in de afgelopen decennia zagen we echter een enorme concurrentie op arbeid ontstaan. Arbeidsmigranten uit EU-landen met lagere lonen gaan op zoek naar meer welvaart. Zij willen werken in Nederland, Duitsland, Engeland.

Dit gebeurt vaak op manieren waarbij de mazen in de wetgeving worden opgezocht. Dat leidt tot uitbuiting van deze werkers, tot oneerlijke concurrentie tussen Nederlanders en andere Europeanen en tot sociale ontwrichting.

Door de zo volprezen Europese vrijheden worden werknemers en gemeenschappen tegen elkaar uitgespeeld. Op diverse plekken in Nederland komen lokale gemeenschappen onder druk te staan door concentratie van arbeidsmigranten. Deze migranten worden slecht betaald en slecht gehuisvest door werkgevers die niet alleen de macht hebben over het werken maar vaak ook over het wonen van deze mensen.

Verdienmodel

Tegelijkertijd zien we in de EU-landen in Midden- en Oost-Europa een demografische winter. Want terwijl veel Poolse werkers naar Nederland komen, haalt Polen arbeidskrachten uit Oekraïne.

De Europese verworvenheden hebben grote, haast ongelimiteerde vrijheden voor het individu gebracht. Daarbij heeft Europa echter de waarde van gemeenschappen en geworteldheid uit het oog verloren. Gemeenschappen in West en Oost worden momenteel ontwricht. Arbeidsmigratie is een verdienmodel geworden voor uitzendbureaus en voor werkgevers die voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten.

Om deze redenen willen we arbeidsmigratie reguleren. Omwille van het algemeen belang, omwille van een Europa dat meer is dan een arbeidsmarkt waarop menselijk kapitaal wordt verhandeld. Omwille van een Europa waar gemeenschappen bloeien dankzij stabiele langetermijnrelaties. Die zijn cruciaal voor de persoonlijke identiteit, voor familieverbanden en voor solidair en sociaal verbonden zijn.

We willen ook dat lidstaten onderling afspraken kunnen maken over de regulering van arbeidsmigratie. Per sector moet volgens ons ook eerst worden aangetoond dat het nodig is om werknemers uit andere landen hiernaartoe te halen. Hierbij kan een stijging van de lonen in de desbetreffende sector in de jaren ervoor een voorwaarde zijn.

Om uitbuiting van arbeidsmigranten te stoppen, willen we voor hen betere woon- en werkomstandigheden (bijvoorbeeld door scheiding van bed en baas). Ten slotte moet er regulering van uitzendbureaus plaatsvinden, om de wildgroei te stoppen en de malafide uitzendbureaus eindelijk aan te pakken.

Sociale nachtmerrie

Zonder gemeenschappen en onderlinge solidariteit wordt de verantwoordelijkheid voor het welzijn van mensen afgewenteld op overheden en socialezekerheidsstelsels. De ultieme verstrooiing van het individu zonder sociale geworteldheid is wellicht een liberale droom maar tegelijk ook een sociale nachtmerrie.

Eppo Bruins is Tweede Kamerlid namens de ChristenUnie, Jasper van Dijk is Tweede Kamerlid namens de SP.