Deze week in Stockholm geen kinderen die weer naar school gaan. Want die is helemaal niet dicht geweest. De weken dat leerlingen in vrijwel heel Europa thuis hun sommen maakten, zaten hun leeftijdgenoten in Zweden gewoon in de klas.

De regering had afgezien van een lockdown. De mensen waren intelligent genoeg om zichzelf te beschermen, zei ze. Een opvallende stap voor het meest sociaaldemocratische land in Europa. Linkse regeringen zijn immers geneigd meer verantwoordelijkheid naar de overheid te trekken dan rechtse.

Buurlanden

Er waren ook wel een paar factoren die dit beleid mogelijk maakten. Voordat het coronavirus in Zweden kwam, was het land al gewaarschuwd, en waren de buurlanden al helemaal op slot. De opmars was daarmee vertraagd.

Daarnaast zijn de Zweden veel afstandelijker mensen dan de Zuid-Europeanen, dus het virus zou zich sowieso minder snel verspreiden. Ten slotte is Zweden een dunbevolkt land. De grootste zorg strekte zich uit tot de hoofdstad Stockholm en enkele andere steden.

De regering stelde slechts enkele regels in: verzorgingshuizen voor ouderen mochten niet meer worden bezocht, en bijeenkomsten van meer dan vijftig mensen werden verboden. Ouderen en chronisch zieken werd gevraagd thuis te blijven, vrijwillig. Restaurants en cafés mochten open blijven, onder voorwaarde dat er voldoende afstand tussen de gasten bleef. Enkele restaurants die dit niet deden, zijn op last van de overheid gesloten.

Diagrammen

Wereldwijd was er aandacht voor de Zweedse aanpak. Ook vanuit de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) kwamen lovende woorden.

De staafdiagrammen met sterfgevallen en ziekenhuisopnamen in Zweden laten dezelfde vorm zien als in Nederland, namelijk een sterke daling vanaf begin april. Maar het verschil met de omliggende landen als Noorwegen, Denemarken en Finland is opmerkelijk.

Zweden zit nu op 3225 doden. Op een bevolking van ruim 10 miljoen is dat 316 doden per miljoen inwoners. Wereldwijd bezet Zweden de zesde plaats. Met 315 doden per miljoen staat Nederland op de zevende plaats.

In vergelijking met de buurlanden in Scandinavië doet Zweden het ronduit slecht. Het aantal doden is zes keer zo hoog als in Denemarken, elf keer zo hoog als in Finland en zelfs vijftien keer zo hoog als in Noorwegen. Over Noorwegen wordt in sommige staatjes zelfs gezegd dat het land in het geheel geen oversterfte heeft ten opzichte van vorig jaar.

Het grootste offer in Zweden is gevraagd van de ouderen, en dan vooral mannen. Daar is „iets grondig misgegaan”, zegt ook Anders Tegnell, de staatsepidemoloog.

De regering heeft toegegeven dat ze er niet in is geslaagd om het coronavirus weg te houden uit verzorgingshuizen. Vakbonden waarschuwden al langer dat het in veel tehuizen ontbreekt aan persoonlijke beschermingsmiddelen en veiligheidsprocedures.

Vorige week kondigde de Zweedse politie zelfs een strafrechtelijk onderzoek aan naar een verzorgingstehuis in Stockholm. Meer dan een derde van de bewoners is daar besmet en gestorven. Volgens een vakbondsvertegenwoordiger zou het personeel daar zonder tussentijds te verkleden van besmette naar niet-besmette bewoners lopen.