Mooie en gewaagde duiding van de geschiedenis door ds. Blenk
In een interview in het Reformatorisch Dagblad van 30 maart 2020, gehouden naar aanleiding van het verschijnen van zijn boek ”Waarom duidt u deze tijd niet?” vroeg de hervormde emeritus-predikant ds. C. Blenk zich af, waarom theologen zo terughoudend zijn over het duiden van de geschiedenis. In zijn boek stelt ds. Blenk –die niet alleen theoloog maar ook historicus is– deze vraag ook aan christelijke historici, die veelal al evenzeer de geschiedenis niet durven of willen duiden. Blenk verzet zich stevig tegen deze theologen en historici (gelukkig zijn er –ook binnen de Bibelbelt– nog theologen en historici die in wetenschap en onderwijs deze duiding wél zoeken!)
Geboeid door dit interview ben ik het boek van ds. Blenk gaan lezen. Ik was zeer benieuwd op welke wijze hij de geschiedenis vanuit christelijk licht zou duiden. Laten we een korte wandeling door dit boek maken.
Familiemilieu
Ds. Blenk schetst zijn familiemilieu in Vlaardingen, waar hij de „neo-gereformeerde” school bezocht en tegelijk „oud-gereformeerd” (niet letterlijk, maar qua sfeer) werd opgevoed. De sfeer thuis was niet-kerkistisch en gunnend-bevindelijk – ongeveer zoals in het boek ”In Zijn arm de lammeren” van Cornelius Lambregtse. In dit milieu leefde men dicht bij Gods voorzienige hand die opgemerkt werd in het dagelijks leven.
Blenk was een arbeiderskind dat door mocht leren op het Groen van Prinsterer Lyceum in Vlaardingen. Daarna ging hij geschiedenis studeren te Utrecht. Hier kwam hij in de CSFR-kring terecht alwaar hij allerlei medestudenten ontmoette, die mij –ik ben van een generatie later– zeer bekend voorkwamen: Wim Burggraaf, rector op Guido de Bres, en Hans Visser, de zendingsman die mijn geschiedenisleraar was. Binnen deze CSFR-kring waren levendige discussies gaande rond H. Berkhof en W. Aalders en hun geschiedvisies.
Na zijn studie was Blenk korte tijd werkzaam als docent geschiedenis. Al spoedig werd in hem het besef geboren dat hij een roeping had tot het ambt van predikant (hij was inmiddels ouderling geworden binnen de Gereformeerde Gemeenten). Hij ging theologie studeren te Utrecht en maakte de gang naar het curatorium van de Gereformeerde Gemeenten. Hier werd hij echter niet aangenomen (hij moest zich nader ‘beproeven’).
Stadsdominee
Uiteindelijk heeft Blenk de stap gemaakt naar de Nederlandse Hervormde Kerk, alwaar hij heeft gediend te Woubrugge, Oudewater, Amsterdam en Delft. Ds. Blenk ontpopte zich hier als een stadsdominee met een open blik naar wereld. Hij maakte vele reizen naar de landen rond de oude wereldzee.
Ook in deze persoonlijke en tegelijk wereldomvattende geschiedenis was Gods hand aanwezig. Zo merkt ds. Blenk Gods hand op in de Cuba-crisis: Op verzoek van Kennedy vroeg paus Johannes XXIII Chroetsjov om zijn schepen terug te halen, die reeds op weg waren naar Cuba. De schepen zijn gekeerd en daarmee werd misschien wel de Derde Wereldoorlog afgewend.
Ik vind het mooi en gewaagd dat ds. Blenk Gods hand probeert te duiden. Hij doet dat voorzichtig en realiseert zich dat hij zich kan vergissen, maar niet duiden is een veel groter risico! Ik vind de duiding van de geschiedenis in dit boek wel vrij terloops en had een meer systematische aanpak verwacht. De titel (een moderne vorm van het ”Hoe beproeft gij dezen tijd niet” uit Lukas 12:56) wekt ook een dergelijke verwachting.
Anekdotisch
Voorts vind ik het boek wel wat anekdotisch en telegramstijlachtig. Iets meer uitleg voor de generatie die de debatten rond de theologen A. A. van Ruler of H. Wiersinga zelf niet meemaakte was hier bijvoorbeeld wenselijk geweest.
Desondanks vind ik het een mooi en nuttig boek over een boeiend stuk kleine en grote geschiedenis.
Boekgegevens
Waarom duidt u deze tijd niet? Historisch-theologisch levensverhaal, C. Blenk; uitg. De Banier; 254 blz.; € 19,95
