Dat zei staatssecretaris van Economische Zaken Van Gennip donderdag tijdens de uitreiking van de Herman Wijffels Innovatieprijs, een geldbedrag voor jonge ondernemers die vernieuwende activiteiten ontplooien. Het fonds is in 1999 opgericht bij het afscheid van de toenmalige voorzitter van de hoofddirectie van de Rabobank.

Van Gennip stoort zich aan de weinig innovatieve houding van Nederland. „Soms ben ik een beetje boos. Als we nu de ambitie al opgeven, dan halen we de Lissabon-doelstelling nooit.” De Europese Unie formuleerde in 2000 op de top in Portugal het doel om binnen tien jaar de meest creatieve regio van de wereld te worden. Voor Nederland betekent dit 3 procent van het bruto binnenlands product besteden aan onderzoek en ontwikkeling. In 2001 was dit percentage slechts 1,89.

Vernieuwende ondernemers geven de economie een flinke duw in de rug. „Maar we schrikken terug. Op de Universiteit van Eindhoven vroeg ik 300 studenten wie een eigen bedrijf wilde starten. Niemand stak de vinger op. De vervolgvragen heb ik maar achterwege gelaten. Veel studenten deinzen terug voor lange werkweken als ze ook een goede baan bij Shell of Philips kunnen krijgen. Maar wat is er nu beter dan werken aan je eigen passie?”

Over de definitie van innovatie bestaat veel onduidelijkheid, merkt de staatssecretaris. „We denken vaak aan een stel mannen in witte pakken die mensenoren op muizen laten groeien. Maar innovatie is geen toveren. Het gaat om praktische vindingen.”

Het kabinet heeft een aantal maatregelen op de rails gezet, aldus Van Gennip. „In het onderwijs besteden we meer aandacht aan de uitval van vmbo-ers en we bieden mensen de mogelijkheid een leven lang te leren. Verder moeten universiteiten samenwerken, ook binnen Europa. Ten slotte stimuleert het innovatieplatform vernieuwende ideeën.”

Het stoort Van Gennip dat veel mensen twijfelen aan het nut van het platform. De lacherige sfeer is volgens haar volkomen onterecht. „In een paar maanden kun je geen achterstand inlopen die in achttien jaar is opgelopen. Er gebeuren echter goede dingen, het platform zal u verrassen.”

Bestuursvoorzitter H. Heemskerk van de Rabobank Groep plaatste een aantal kritische kanttekeningen bij het verhaal van de staatssecretaris. „Ik ben blij met deze overheid. De vermindering van regels kan bijvoorbeeld veel voordeel opleveren. Er zijn echter ook problemen. Ik snap niet dat de rijksweg A2 nog steeds niet is aangepakt. Als je naar het zuiden rijdt, versmalt de weg. Terwijl het een hoofdader van ons wegennet is. Nederland straalt daarmee geen innovatieklimaat uit.”

Volgens de Rabo-topman lopen er voldoende Willy Wortels rond in Nederland. „We kunnen de uitvindingen alleen niet toepassen. De kloof tussen wetenschap en commercie moeten we dichten.”

Het dreigende tekort aan exacte wetenschappers en de remmende werking van overheidsbeleid zorgen verder voor knelpunten. „Het kostte Unilever zestien maanden om een patent aan te vragen voor een nieuw Becel-product. In de Verenigde Staten was alles binnen drie maanden gepiept.”

M. van Kempen van Kempfarm bleek van de vijf genomineerden voor de prijs de beste papieren te hebben. Hij bedacht een varkensstal waarin banden dagelijks de mest afvoeren en scheiden in een dunne en dikke substantie. Hierdoor daalt de ammoniakuitstoot en zijn varkens minder vatbaar voor longziekten. Een eerste onderzoek wijst uit dat het aantal longaandoeningen zelfs met 70 tot 95 procent afneemt.

Van Kempen kreeg de hoofdprijs -een bedrag van 50.000 euro- omdat de vinding zorgt voor een beter dierwelzijn en goede werkomstandigheden voor de varkenshouder. De jury voorziet voor de stal zelfs kansen in het buitenland.