Dat zei GroenLinks-kamerlid Vos woensdag voor de tijdelijke commissie infrastructuurprojecten (TCI).

Vos was twee jaar geleden voorzitter van de parlementaire enquêtecommissie die de bouwfraude onderzocht. Ze kreeg toen de notulen onder ogen van de WO-6, een overleg tussen de bouwondernemingen Ballast Nedam, HBG, Heijmans, KWS, Vermeer en BAM/NBM. Al in 1997 zouden de zes hebben gesproken over verdeling van werk bij de hogesnelheidslijn-zuid (hsl-zuid), dat pas in 1999 werd aanbesteed. „Het was glashelder dat er sprake was van vooroverleg en werkverdeling”, aldus Vos.

In een vergelijkbare zaak, het bouwkartel Schiphol-8, legde de NMa aan 22 bedrijven boetes op tot in totaal 102 miljoen euro. Inmiddels is een regeling van kracht die voorziet in clementie voor bouwbedrijven die nieuwe informatie over bouwkartels aandragen bij de NMa. Bouwbedrijven die voor 1 mei van dit jaar zogeheten schaduwboekhoudingen inleverden die duiden op verboden prijsafspraken, kunnen een verlaging van de boete krijgen als later wordt bewezen dat ze fraude pleegden. Er zijn bij de NMa 473 verzoeken om clementie ingediend. Daardoor is de vrees ontstaan dat veel bedrijven niet de straf zullen krijgen die ze eigenlijk verdienen.

NMa-topman Kalbfleisch zei hierover dat zijn organisatie „niet voor sinterklaas” gaat spelen. Clementie is „een instrument om kartels van binnenuit neer te halen”, zei hij tegen de TCI. Het is „geen schikking.” De informatie die de clementieregeling oplevert, wordt betrokken bij alle onderzoek naar bouwfraude.

Kalbfleisch zei ook dat het niet de bedoeling is dat de NMa „tot in lengte van jaren” doorgaat met lopende onderzoeken naar bouwfraude. Wel wil hij per onderneming komen tot één sanctiebeschikking. De NMa denkt over drie of vier weken rapport te hebben opgemaakt over haar onderzoek naar Betuweroute en hsl-zuid. De betrokken bedrijven kunnen daarop reageren.

De geheime onderhandelingen in 1999 tussen het ministerie van Verkeer en Waterstaat en aannemers over de aanleg van de hsl-zuid zijn niet onderzocht door de NMa. Volgens Kalbfleisch kon dat niet, omdat de aanwijzingen over bouwfraude van de zijde van het ministerie van Verkeer en Waterstaat toen nog te vaag waren.

Oud-minister van Verkeer Maij-Weggen stelde woensdag in haar verhoor dat zij nooit groen licht zou hebben gegeven voor de aanleg van de Betuweroute als er geen duidelijkheid was gekomen over de gedeeltelijke financiering van de lijn door het bedrijfsleven. Die is nooit van de grond gekomen, ondanks harde toezeggingen van Maij hierover aan de Kamer.

Maij ontkende dat de vele studies naar de Betuweroute de aanleg van de goederenlijn dwingend voorschreven. „Dat was een politieke conclusie, die wij op grond van de rapporten hebben getrokken.”