Preken, zei dr. S. Paas woensdag tijdens een studiedag in Dordrecht, „bedoelt te ontdekken aan ongeloof, zoekers en twijfelaars te bemoedigen en verder te helpen, mensen de weg te wijzen naar Christus en hen verder op de weg van Christus te versterken en te onderwijzen. Al zal het accent per preek verschillen, in onze seculiere cultuur kan een missionair accent in geen enkele preek ontbreken.”

De studiedag was georganiseerd door de provinciale commissie Zuid-Holland van de Confessionele Vereniging in de Protestantse Kerk. Dr. Paas, missionair consulent binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken, sprak over ”Missionair preken”.

Preken is een vorm van communiceren, stelde de inleider. Nu het gezag van de prediker minder vanzelfsprekend is geworden, de hoorders mondiger zijn geworden of „niet direct zitten te springen om wat de prediker te vertellen heeft”, zal deze moeten communiceren binnen het referentiekader van de hoorder, zo zei hij. „Hij moet de vragen stellen, hij zal moeten luisteren en zich verdiepen in de ander, hij zal moeten leren omgaan met veel vreemde en ongemakkelijke concepten en begrippen, woorden op moeten zoeken, hulp vragen en voortdurend nagaan of hij nog op de goede golflengte zit. Hij is zwak geworden, om met Paulus te spreken.”

Het moeilijke doel van verkondiging is, aldus Paas, „dat wij de boodschap niet te veel en niet te weinig aanpassen aan een cultuur.” Hij pleitte voor contextualisatie - niet te veel, maar evenmin te weinig. „In beide situaties raken we het Evangelie kwijt.”

We zullen ons moeten oriënteren op veranderde tijden, zei de evangelisatieconsulent. „Dat betekent allereerst dat wij de wereldbeschouwing, het verhaal van de omringende cultuur moeten binnengaan. Dit vereist onder meer dat je een behoorlijke kennis van deze wereldbeschouwing hebt en dat je werkelijk sympathie en respect voor deze wereldbeschouwing toont, althans in hoge mate. Besef dat het nooit allemaal onzin is wat iemand gelooft. Het is ook belangrijk dat je waarheden die overeenkomen met de Bijbel opspoort en benoemt. Citeer gezaghebbende bronnen waarin je hoorders vertrouwen hebben en toon dan hoe de Bijbel deze waarheden ook uitdrukt, maar op een levendiger, rijker en vollediger manier. Zo kun je seculiere jongeren vertellen over seksuele ethiek, door te laten zien dat de Bijbel niet preuts is en open te spreken over de schoonheid van seksualiteit. Daag hen dan uit in hun losbandigheid en promiscuïteit. Overigens, duidelijk zal zijn dat je deze benadering juist niet moet kiezen bij moslims of hindoes. Begin met hen te spreken over de heiligheid van seksualiteit.”

Dr. Paas waarschuwde voor wetticisme. „Een van de beste manieren om moderne mensen te bewegen om naar je preek te luisteren, is het farizeïsme te ontmaskeren. Waarom? Moderne en postmoderne mensen hebben het christendom jarenlang afgewezen, omdat zij dachten dat het niet te onderscheiden was van moralisme. Alleen wanneer je hun laat zien dat er wel degelijk een verschil is, alleen wanneer je aantoont dat datgene wat zij verworpen hebben geen echt christendom is, zullen zij erover na gaan denken of zij het misschien nog één keer willen proberen.”

Een geloofwaardige en relevante spreker, besloot de inleider zijn betoog, is „menselijkerwijs gesproken in staat om de wereldbeschouwing van zijn hoorders te bekritiseren en te herschrijven.” Paas: „Niet-gelovigen hebben niet-gelovige vrienden die hen voor gek zullen verklaren wanneer zij religieus worden. Daarom zul je hun moeten tonen wat de kosten goedmaakt. Wanneer je de prijs van de aanbevolen verandering bespreekt, zul je moeten laten zien wat de geweldige beloning is. Zo doet de christelijke prediker in wezen niets anders dan het oude evenwicht verstoren en het vervangen door een nieuw evenwicht.”