Klop maakt zich er grote zorgen over dat 750 van de 4000 besmettingsgevallen zorgverleners betrof. Hij boog zich samen met Thomas en Henk Jan Rijksen van Rijksen Speciaal Timmerwerk uit het Betuwse Maurik en onderzoeksinstituut TNO over een oplossing die wel werkt: een balie met een afzuigsysteem.

Henk Jan Rijksen is vorige week dinsdagavond direct na een telefoontje van Klop gaan tekenen. Het eerste prototype stond de volgende dag klaar. „Experts van TNO hebben een aantal verbeteringen aangebracht. Vorige week vrijdag hebben we de modulaire kast gebouwd zoals die er nu staat; ziekenhuisproof met een antibacterieel bovenblad”, vertelt Rijksen.

De zogeheten Protection Desk staat op zwenkwieltjes en is stekkerklaar, verklaart Klop. Hij is geschikt als balie van een apotheek of de receptie van een ziekenhuis. Het modulaire systeem is ook gemakkelijk aan te passen voor gesprekken op zithoogte in de spreekkamer van een huisarts.

Virussen

Klop noemt het „terecht” dat de overheid fysiek contact wil voorkomen. „Beleidsmakers verliezen echter uit het oog dat de virusdeeltjes zich ook via stof en aërosolen –heel kleine druppeltjes– in een ruimte verspreiden. Die zie je niet, maar ze zijn er wel. Met onze balie willen wij voorkomen dat zorgmedewerkers zelf op de IC terechtkomen.”

Dat verspreiding van het virus door de ruimte een reëel risico is, bleek uit een recente publicatie in The New England Journal of Medicine: het virus overleeft zeker 3 uur lang op aërosolen en kan in die tijd mensen besmetten. Doktersassistentes van een huisartsenpost in Tiel deden er ongewild ervaring mee op. Klop: „Een van hen liep corona op door fysiek contact met een patiënt tijdens bloedprikken. Drie dagen later was ze ziek. Een collega die alleen maar in dezelfde ruimte is geweest, werd ook ziek. Zo besmettelijk is corona.”

Besmettingen tijdens spreekuur zijn dan ook onmogelijk te voorkomen, bevestigt doktersassistente Jessica Groeneveld van een huisartsenpraktijk in Maurik. „We hebben dagelijks contact met tientallen patiënten. We moeten hen vaak toch echt aanraken.”

Mondkapjes helpen dan niet afdoende. „De kleinste stofdeeltjes die ze uit de lucht filteren, zijn nog altijd groter dan de virusdeeltjes”, vervolgt Klop. „Zo’n masker is eigenlijk vooral efficiënt voor een hoestende patiënt.”

Afzuigsystemen

Klop Innovations heeft jarenlange ervaring in het ontwikkelen en bouwen van afzuig- en filtersystemen voor bouw- en fijnstof. Tijdens een recent crisisoverleg met huisartsen van de regionale huisartsenposten liet Klop zijn filtersysteem twaalf uur draaien in de vergaderruimte. „Daarna was 82,5 procent van de kleinste fijnstofdeeltjes uit de lucht gehaald. Daardoor verminder je het aantal dragers voor het virus drastisch en haal je de risico’s op besmetting fors omlaag.”

Klop nam daarop contact op met de onderzoeksinstituten TNO en RIVM en de GGD, maar kreeg nul op het rekest. „Het was er hectisch; ze hadden geen tijd.” Tot vorige week dinsdag. „Toen belde André Moons van TNO me terug. Die liet weten dat we toch wel iets interessants hadden ontwikkeld.” Toen ging het snel. Afgelopen week ontving hij bericht van TNO: het filtersysteem werkt ook tegen virussen.

„De unit is zelfs uitermate effectief”, vertelt fijnstofexpert Moons. „Hij is oorspronkelijk ontwikkeld tegen kankerverwekkende stoffen in de industrie, zoals kwartsstof, chroom-6 en lasdampen. Drie filters op rij houden samen 99,95 procent van alle stof- en aërosoldeeltjes in de lucht tegen. En omdat ze na verloop van tijd vervuilen, gaat het rendement ervan alleen maar omhoog.”

Het filtersysteem kent vier stappen: van grof (stof- en aërosoldeeltjes) naar fijn (ultrafijnstof en virussen). Moons: „Hoe groter de deeltjes, hoe beter ze worden afgevangen.” Een aërosoldruppel uit een niesbui kan al duizenden virussen bevatten. Ook ademhalingslucht kan volgens het vakblad Science van donderdag een besmettingsbron zijn. Moons: „Maar het filtersysteem haalt zelfs deeltjes van 0,001 micrometer nog uit de lucht. Dan heb je dus geen mondkapje meer nodig.”

De afzuigbalie haalt de besmetting weg op de goede plek, vervolgt Moons. „Bij de bron. Dat is de patiënt die voor de balie staat. Bovendien maak je er de hele ruimte schoon mee: alle lucht wordt zeven à acht keer per uur supereffectief gefilterd.”

Rookproef

Een medewerker van Klop Innovation voert een rookproef uit voor een zacht zoemende afzuigbalie. De rook verdwijnt door een vierkant gat in het plexiglas van de balie. Dat gat zit op ooghoogte van de patiënt in een ruit van plexiglas, terwijl aan de kant van de zorgverlener een luchtdichte ruit van plexiglas is geplaatst. Daardoor zuigt de balie besmette lucht aan van de patiënt die voor de balie zit of staat. „Zo wordt de zorgverlener niet meer blootgesteld aan het virus”, verklaart Klop.

Hij hekelt het feit dat ook plexiglasplaten boven balies van apotheken niet meer dan schijnveiligheid bieden. „Dat bleek uit de rookproef die we uitvoerden bij een apotheekhoudend huisarts in Maurik. Door trek van openstaande schuifdeuren trok de rook uit de receptieruimte, waar de bezoekers komen, de apothekersruimte in.” Doktersassistente Groeneveld schrok daar niet echt van. „Ik vond het interessant om te zien.”

Klop: „Maar ongemerkt kunnen zo wel virusdeeltjes in de ruimte achter de balie terechtkomen. Je ziet ze niet, maar ze zijn er wel. Er is veel onwetendheid. Maar die kan ons duur komen te staan.”