Familie De Jong uit Sliedrecht bestaat uit Bas (35), Janneke (34), Jordy (13), Tjeerd (10), Isa (8), Suus (7), Senn (6) en Twan (1).

De ochtenden in huize De Jong –ook wel bekend als Huize Roezemoes– beginnen elke dag om acht uur met een ontbijt aan de keukentafel. Alleen peuter Twan ligt dan nog op één oor. „Hij wordt vaak pas wakker als de rest al lang en breed met het schoolwerk bezig is”, vertelt moeder Janneke, voorheen werkzaam in de gehandicaptenzorg.

Om halfnegen doet iedereen zijn of haar huishoudelijk taak –tafel afruimen, vaatwasser inruimen, bedden opschudden–, om negen uur luistert het gezin naar een Bijbelverhaal en om halftien is het tijd voor het schoolwerk. Tjeerd, Isa, Suus en Senn installeren zich aan de keukentafel; Jordy, brugklasser op het Marnix College in Dordrecht, vertrekt naar boven. „Hij krijgt veel onlinelessen en volgt die op zijn eigen kamer.”

Bas, accountmanager bij Mercedes-Benz Hogenbirk in Rotterdam, werkt thuis. Hij probeert zijn werktijden wat flexibel in te delen en waar nodig bij te springen. „Dat scheelt”, vindt Janneke.

In de huiskamer staat voor elk schoolgaand kind een bak met daarin hun schriften en boeken. „Lekker overzichtelijk, dan ligt het allemaal bij elkaar”, aldus de Sliedrechtse. De weekplanning komt op tafel en iedereen kan aan de slag. In theorie dan. De praktijk blijkt weerbarstiger.

Voor moeder Janneke is het thuisonderwijs namelijk flink aanpoten. „Zodra ik de een aan het werk heb gezet, ga ik naar de ander. Dan komt er vaak weer een vraag tussendoor die beantwoord moet worden en zo gaat dat eigenlijk de hele ochtend door.”

Daarbij komt dat Tjeerd dyslexie heeft en Senn waarschijnlijk ook. „Op school gebruiken ze apparatuur waardoor hun opdrachten voorgelezen worden. Thuis kan dat niet. Het voorlezen komt daardoor op mijn bordje terecht. Dat kost behoorlijk wat tijd.”

Tijd die nu niet aan het huishouden besteed kan worden. En juist dat huishouden vraagt ook extra aandacht. Alles wordt namelijk veel sneller rommelig en vies, merkt Janneke. „De wc’s worden bijvoorbeeld dubbel zo vaak gebruikt; die moet je daardoor nu zowel ’s ochtends als ’s avonds schoonmaken.”

Normaal gesproken heeft het gezin een hulp in de huishouding. Nu niet. In de tijd dat de kinderen aan hun schoolwerk werken wat in het huishouden doen, zit er voor Janneke ook niet in. „De kinderen zijn snel afgeleid; om ze aan het werk te houden, moet ik er echt bijblijven.”

Irritaties

Tijd om met de benen omhoog op de bank te zitten, heeft ze dan ook niet. „Je bent nu moeder, juf en huishoudelijk medewerkster”, lacht Janneke. Toch wil ze niet klagen. „Het thuisonderwijs vind ik over het algemeen best te doen. Natuurlijk, het is drukker dan normaal, maar het scheelt enorm dat het tijdens deze weken mooi weer is geweest en de kinderen naar buiten konden.”

Vanzelfsprekend treden er in huize De Jong tijdens deze periode ook weleens irritaties op. „De oudste twee zijn aan elkaar gewaagd; die zitten elkaar heus weleens in de haren. Je zit toch hele dagen op elkaars lip.”

Om de kinderen gemotiveerd te houden, werkt het gezin met een beloningssysteem. Aan het begin van de middag en avond wordt het voorgaande dagdeel geëvalueerd. Ging dat goed, dan krijgen ze een krul. Na tien krullen volgt een uurtje computertijd of een cadeautje. „Op die manier probeer je het toch leuk te houden.”

Tegen nog een paar weken thuisonderwijs ziet Janneke niet op. Ook de kinderen De Jong talen nog niet naar school. „Het enige wat ze missen zijn hun vriendjes en vriendinnetjes.”

„Flink aanpoten nu alle kinderen thuis zijn”

Familie Siebelink uit Kesteren bestaat uit Jacob (40), Anneke (43), Joske (16), Arjen (15), Dick (12), Maartje (9), Lize (7), Cocky (5), Jet (4) en Douwe (1).

Het bericht dat de scholen de eerstvolgende tijd dicht zouden blijven, zorgde twee weken geleden voor best wat reuring in het tienkoppige gezin Siebelink, vertelt moeder Anneke. „Iedereen moest echt even omschakelen en aan het idee wennen.”

Voor Jacob en Anneke stond als een paal boven water dat er zo snel mogelijk structuur in de dag aangebracht moest worden. Dat lukt inmiddels aardig. Vroeg opstaan, is het devies. „Voordat de kinderen uit bed zijn, neem ik even de tijd om wat huishoudelijke klusjes te doen. Dat komt er overdag toch minder van”, vertelt Anneke, die een aantal keer per maand nachtdiensten draait in een kleinschalige woonvoorziening voor senioren. „’s Ochtends ben je druk met het schoolwerk van de kinderen en ’s middags heb je daardoor eigenlijk geen energie meer om de boel thuis nog een goede beurt te geven.”

Dochter Joske (vwo 5) en zoon Arjen (vwo 3) kunnen hun schoolwerk over het algemeen prima zelfstandig af. Anneke: „Daar heb je geen omkijken naar.”

Jacob –verantwoordelijk voor de productontwikkeling bij Timgro, onderdeel van Babypark Kesteren – werkt sinds vorige week thuis. Hij neemt zoon Dick onder zijn hoede. „We zijn al jaren bezig met de verbouwing van ons huis. De slaapkamer was bijna af, maar die hebben we maar tijdelijk ingericht als extra werkruimte voor hen”, vertelt Anneke. „Je moet wat. Het scheelt echt dat niet iedereen in de huiskamer zit. Nu is de drukte toch wat meer verdeeld.”

Zelf houdt ze zich bezig met het schoolwerk van Maartje, Lize, Cocky en Jet. En ook peuter Douwe vraagt het nodige van haar aandacht. „Ik wil echt niet klagen, maar ik ervaar de ochtenden wel als enorm druk. Je wilt de kinderen allemaal aandacht geven, je moet dingen klaarzetten, vragen beantwoorden, voor Douwe zorgen. Het is flink doorpezen. Gelukkig helpt Joske ook veel met het schoolwerk van de kinderen; dat is heel fijn.”

Rond halfelf hebben de kinderen even pauze; voor moeder Anneke zit dat er echter niet in. „Terwijl zij buiten spelen –we hebben gelukkig een grote tuin– kan ik mooi even wat in het huishouden doen.”

Grote klussen in en om het huis zijn vooralsnog van de agenda geschrapt. „De tuin is aan een beurt toe en het schilderwerk moet ter hand genomen worden, maar dat gaat nu gewoonweg niet. Dat komt later wel weer.”

De kinderen werken veel digitaal, valt haar op. „Maartje zit echt wel een paar uur per dag voor haar schoolwerk achter een scherm, Lize moet haar dictee online maken en de oudste kinderen hebben ook vaak een computer nodig.” Dat was in het begin best lastig. Het gezin had namelijk slechts een vaste computer en een laptop. Ontoereikend, zo bleek al snel. Op de basisschool kon daarom een extra Chromebook opgehaald worden en op van het Van Lodenstein College een vaste computer. „Dat scheelt. Nu redden we het –wat digitale middelen betreft– aardig.”

De ene dag gaat het thuisonderwijs prima, de andere dag loopt het wat minder, merkt Anneke. „Hoewel de kinderen dankzij het mooie weer gelukkig naar buiten kunnen, zit je toch een groot gedeelte van de dag met elkaar binnen vier muren. De lontjes zijn daardoor soms wel wat korter.”

Box

Ook peuter Douwe moet wennen aan de extra drukte in huis, merkt zijn moeder. „Zijn stemming heeft ook best wat invloed op de rest van het gezin. Als hij zijn dag niet zo heeft en zit te huilen in de box, bevordert dat niet echt de sfeer.”

Thuisonderwijs biedt ook voordelen, vindt ze. „Je ziet waar de kinderen goed en minder goed in zijn en bent echt meer betrokken bij hun schoolwerk.”

Toch zal het weer fijn zijn als de kinderen weer naar school kunnen, vindt Anneke. „Zowel voor ons als ouders als voor henzelf is dat toch beter. Maartje zei bijvoorbeeld: „De dag dat ik weer naar school kan is de gelukkigste dag van het jaar. Nou, dat hoor je een kind niet vaak zeggen.”