Online: Uitvoegen van de digitale snelweg
Veel is er al gezegd over de smartphone en TikTok. Het is leeg en we weten het. Onze levens zijn zo vol reuring dat er een markt is voor iets wat helemaal nergens over gaat.
Kritiek op media en technologie is niet van vandaag of gisteren. Iemand als de theoloog en cultuurfilosoof Frank de Graaff (1918-1993) oordeelde niet alleen kritisch over de computer (een „modern orakel”), maar ook over krant, radio en televisie. Die schotelen iedereen hetzelfde beeld voor, vullen de vrije tijd en sluiten ons af voor het hogere. De vluchtige media staan in tussen ons en de oneindig genuanceerde werkelijkheid. Het mysterie wordt uit de wereld gebannen. „Hoe langer hoe minder herkent men de oppervlakkigheid.”
Op sociale media zien we niet allemaal hetzelfde. Ieder heeft zijn eigen waarheid. Of je nu in een groene bubbel leeft of in een rechts-nationalistische: je wordt heerlijk bevestigd in je vermeende gelijk. Overigens is er discussie over de vraag of die bubbels echt bestaan. Misschien zit ik wel in een bubbel-bubbel. Hoe het ook zij: algoritmes geven je in de regel steeds meer van dat wat jouw aandacht trekt. Bij de stortvloed aan beelden, verstrooiing, haatdragendheid en hysterie op sociale media verbleekt de oude televisie.
Facebook en Twitter maken het mogelijk om je overal tegenaan te bemoeien. Een kans die velen met beide handen aangrijpen. De hijgerige onlinedynamiek werkt door in de traditionele media. Hoe sensationeler een kop, hoe beter die op de website van de krant wordt aangeklikt. Journalisten monitoren die bezoekcijfers de hele dag. Wat scoort, is veelal het opvallende en schreeuwerige. Er is voortdurend ophef over wat niet al. Mensen zijn beurtelings woedend, furieus en ontzet. Vroeger werden er nog zaken simpelweg betreurd, maar tegenwoordig volstaat dat niet meer. Met groot gemak wordt denigrerend gesproken over mensen met wie men van inzicht verschilt.
Het kan geen kwaad af en toe uit te voegen van de digitale snelweg. Om even afstand te nemen van ruis en rumoer. Je af te zonderen in een betekenisvolle bubbel. Met boeken, muziek en werkelijk nabije vrienden. Waar niet gevraagd wordt naar jouw oordeel. Waar hooguit ruimte is voor verwondering over eigen en andermans gekkigheid en rusteloosheid. Een bubbel van weldadige stilte. Van gematigdheid, zelfbeheersing, weloverwogen meningsvorming. En vooruit: een goede krant, dat kan nog net. Ouderwets, maar prettig.
Webredacteur Martijn den Hollander belicht in deze rubriek de wereld van de onlinemedia.
