Twee wijkverpleegkundigen over ingrijpende weken

Aan het eind van het interview in Beekbergen (gemeente Apeldoorn) krijgt wijkverpleegkundige Corrine Kroese (42) zaterdagmiddag een brok in haar keel. „Ik word er koud van, dit grijpt me aan”, zegt de vrouw. Ze reageert op de vraag of Nederland in deze coronacrisis rekening moet houden met Italiaanse toestanden waarbij bejaarde coronapatiënten thuis in eenzaamheid sterven. „Dat is toch het ergste wat er is? Dat moeten we niet toestaan. Dan ga ik zelf aan het sterfbed zitten.”

Haar collega, verpleegkundige Gera Stufken (21), knikt. „Ik zou het niet over mijn hart kunnen krijgen iemand helemaal alleen te laten.”

Beide vrouwen zitten in het team Beekbergen-Hoenderloo van Buurtzorg Nederland. Ze helpen thuiswonende bejaarden bijvoorbeeld bij douchen, steunkousen aantrekken, wondverzorging en katheterisatie.

Zoals voor zo veel zorgverleners is het voor Kroese en Stufken deze hectische weken een grote zorg om aan deugdelijke beschermingsmiddelen, zoals mondkapjes en beschermingsbrillen, te komen. Onder de ongeveer dertig cliënten van hun team zijn zeker twee senioren (een man en een vrouw) die vermoedelijk het coronavirus onder de leden hebben.

Er is zaterdag een lading van zo’n 700.000 mondkapjes in Nederland gearriveerd. Blij?

Corrine Kroese: „Het is een druppel op de gloeiende plaat. Ziekenhuizen gaan voor. Logisch ook. Daar komen de meest ernstige coronagevallen binnen. Dus moeten medewerkers goed worden beschermd.”

Gera Stufken: „Natuurlijk zijn we blij met zo’n bericht. Maar de vraag is hoeveel wij als wijkverplegers daarvan krijgen.”

Wijkverplegers staan achter in de rij?

Stufken: „We staan in ieder geval niet vooraan. Daarom moeten we creatief met onze beschermingsmiddelen omgaan.”

Kroese: „Toen een paar weken geleden hier in onze regio de coronacrisis uitbrak, had ons team slechts één spatbril. Daarom hebben we vuurwerkbrillen ingezameld. We zijn bijna door onze officieel goedgekeurde mondkapjes heen en staan op het punt over te stappen op stofmaskers. Je leest dan op de verpakking dat die geschikt zijn voor houtzagen. Hoestende cliënten geven we zelfgemaakte mondkapjes. Een collega maakte die in allerijl.”

Stufken: „Van beddegoed met swifferdoekjes als filter.”

Kroese: „Probleem is dat een cliënt met vermoedelijke coronaklachten het kapje bij het hoesten juist afdoet. Ze is dementerend en begrijpt niet waar zo’n kapje voor nodig is.”

Wat zit jullie in deze crisistijden het meest dwars?

Stufken: „Het was voor mij heel indringend dat ik twee weken geleden zorg verleende aan een cliënt met vermoedelijke coronaklachten. Kort daarvoor was ik teruggekomen van vakantie in Oostenrijk. Maar ik had en heb geen klachten.”

Kroese: „Onze cliënten worden niet getest. Dus weten we niet of ze ziek zijn door het coronavirus. Dat geeft veel onzekerheid en maakt me machteloos. Vrijdag nog bezocht ik de vrouw, een tachtiger, die vermoedelijk corona heeft. Ze heeft heel erg gehoest. Ik gebruik bij haar thuis allerlei beschermingsmiddelen, zoals een schort, mondkapje en handschoenen. Probleem is dat wij, anders dan in bijvoorbeeld een ziekenhuis, vaak niet een ruimte hebben waar we ons op hygiënische wijze kunnen omkleden. Als ik mijn beschermende kleding bij een cliënt uittrek, moet ik mijn handen toch nog wassen in een keuken waar allerlei hoestdruppeltjes hangen. Ik raak dan nog diverse deurklinken aan in dat huis.”

Jullie doen je werk onder continue spanning?

Kroese: „Ik sta er mee op en ga er mee naar bed. Neem die anderhalve meter afstand die je moet bewaren. In de wijkverpleging kan dat uiteraard niet. Als ik iemand steunkousen aantrek of was, zit daar geen anderhalve meter tussen. Normaal gesproken maak ik een praatje met cliënten bij bijvoorbeeld het steunkousen aantrekken. Nu niet. Als ik oogdruppels toedien, houd ik mijn adem in. Alles met als doel te voorkomen dat ik mensen besmet. Ik kom in de supermarkt en zou daar immers het virus kunnen oplopen. En ik wil mijn cliënten niet besmetten. Dat kan dodelijke gevolgen hebben.”

Stufken: „Het is een heftige tijd. Hygiëne en veilig werken vragen meer aandacht dan normaal. Ik probeer cliënten zo min mogelijk aan te raken. Ik gebruik veel vaker handschoenen en was mijn handen veel vaker.”

Heel Nederland draagt werkers in de zorg nu op handen. Zijn jullie daar blij mee?

Kroese: „Waardering is fijn. Het zit in mijn bloed om te zorgen voor mensen. We mogen mensen niet aan hun lot overlaten.”

Stufken: „Juist in moeilijke tijden hebben kwetsbare ouderen ons nodig.”

Kwetsbare ouderen zullen deze tijden thuis minder of niet bezocht worden door hun naaste familie. Signaleert u eenzaamheid?

Stufken: „Zeker. De ouderen vinden de dagen lang en saai. Ze merken dat het virus de afgelopen dagen dichterbij is gekomen. De dreiging wordt groter.”

Kroese: „Er heerst onder hen onzekerheid en spanning. Ze zijn bang dat ze zijn besmet. Gesprekken gaan nergens anders over. Ouderen halen herinneringen op aan de Tweede Wereldoorlog. Toen er ook, net als nu, mondkapjes werden genaaid voor de zorg. Cliënten klampen zich aan ons vast. Vaak zijn wij op een dag de enigen die over de vloer komen. Wij waarschuwen dat het deprimerend kan zijn om de hele dag het nieuws te volgen.”

Houden jullie rekening met het scenario dat een fors deel van jullie team uitvalt door corona?

Kroese: „We hebben een plan klaarliggen. We kijken dan in overleg met cliënten waar we tijdelijk zorg kunnen overslaan. Medische noodzaak is dan leidend. Ik merk aan sommige senioren dat de drempel hoog is om naar een ziekenhuis te gaan als ze ziek zouden worden door het coronavirus. „Ik heb er vrede mij om in huis te overlijden. Die poespas in het ziekenhuis hoef ik niet meer.” Dat soort geluiden vang ik op.

Ik hoorde dat in een verpleeghuis slechts twee van de vijf kinderen bij het sterfbed mochten staan van een coronapatiënt. Als dat verhaal waar is, vind ik het heel schrijnend. Ik vind het niet kunnen. We mogen onze menselijkheid niet verliezen.”

Vinden jullie in deze moeilijke tijden steun in het geloof?

Stufken, lid van de gereformeerde gemeente in Beekbergen: „De Bijbel verplicht ons te zorgen voor onze naaste. Het verhaal van de barmhartige Samaritaan laat dat mooi zien. En vanuit mijn professie voel ik me ook verantwoordelijk.”

Kroese, die een christelijke opvoeding kreeg: „Uit de Bijbel haal ik de mooie gedachte dat juist de melaatsen hulp het hardst nodig hebben. Deze tijd maakt wel duidelijk wie een ander wil helpen of wie vooral voor zijn eigen hachje gaat. Die scheidslijn loopt dwars door de samenleving.”

Twee wijkverpleegkundigen over ingrijpende weken

Binnenland

RD.nl in uw mailbox?