Over het algemeen zijn Israëli niet voor een kleintje vervaard. Tienduizenden raketten van Hezbollah, dreigende woorden van Iraanse ayatollahs en vijandelijkheden van Hamas – een gemiddelde Jood slaapt er geen minuut minder om. Het vertrouwen in de IDF, het Israëlische leger, is groot.

Het is echter gedaan met de rust. Israël wordt bedreigd. Bedreigd door een minuscule vijand die met het blote oog niet te zien is. Ondertussen is het een vijand om terdege rekening mee te houden, zo raken politici niet moe te benadrukken. „We weten waar het virus vandaan komt, niet hoe we het onschadelijk moeten maken”, sprak premier Netanyahu vorige week dreigend.

Straf

Natuurlijk volgen we het nieuws met belangstelling. We laten ons niet alleen informeren via de Nederlandse media, maar lezen ook de Israëlische nieuwsberichten met interesse. Een aantal ultraorthodoxe rabbijnen slaagde er recent in de voorpagina’s te halen. Een van hen is rabbijn Meir Mazuz. Volgens deze rabbijn op leeftijd is het coronavirus een straf van God vanwege de wereldwijde acceptatie van LGBT-ers. Islamitische landen worden verschoond van de straf omdat men daar nog wel krachtig optreedt tegen seksuele misstanden. Dat het virus in Iran ondertussen wel stevig huishoudt, heeft volgens de rabbijn een andere verklaring: „Dat land is een vijand van Israël.” Zijn voorspelling dat ook Israël de dans zou ontspringen, bleek niet lang na zijn uitspraken een vorm van wensdenken.

Een andere rabbijn, Chaim Kanievsky, kreeg afgelopen zondag bezoek van de politie. Deze prominente ultra-orthodoxe rabbijn deed namelijk een oproep aan zijn vele tienduizenden volgelingen om gewoon naar de ”yeshiva’s”, de Torahscholen, te blijven gaan. Dit terwijl het in Israël op dit moment verboden is om met meer dan tien personen in een ruimte te zijn.

Bovengenoemde ultra-orthodoxe rabbijnen zijn niet representatief voor hoe geestelijken in Israël omgaan met de situatie. Rabbijnen worden hier juist ook ingezet om te onderstrepen hoe belangrijk het is om je te houden aan de overheidsvoorschriften. Zo legde een vooraanstaande Engelstalige website vast hoe een prominente rabbijn niet in de synagoge, maar in de buitenlucht zijn gebeden verrichtte. Een foto bij het artikel laat zien hoe de rabbijn en negen andere aanwezigen –samen vormen ze een verplichte ”minyan”– keurig twee meter afstand tot elkaar hielden. Een voorbeeld dat navolging verdient, zo luidde de moraal van het verhaal.

Boeiend was ook de column van rabbijn Shmuly Yanklowitz. Zijn schrijven voor de Times of Israel geeft een inkijkje in rabbinale zielszorg. De nog jonge rabbijn schotelt zijn lezers „spirituele inspiratie” voor „om de crisis door te komen zonder schade te lijden aan de ziel.” Zijn recept bestaat uit zes voorschriften.

Yanklowitz begint door te benadrukken dat dit niet het moment is om groepen in de samenleving te „blamen.” Denk hierbij aan Chinezen en LGBT-ers.

Zijn tweede voorschrift is wat ongebruikelijk: „Wees bang.” Gecontroleerde angst haalt, zo betoogt Yanklowitz, het beste in de mens naar boven en zet aan tot leiderschap, zorgzaamheid en inspiratie.

Pas bij het derde voorschrift komt er een vleugje Bijbelse theologie om de hoek kijken. Yanklowitz vergelijkt het coronavirus met de Amalekieten. Dit volk viel op laffe wijze de Israëlieten aan tijdens de reis door de woestijn. Zo is ook het coronavirus uiterst laf, stelt Yanklowitz. Kwetsbare mensen hebben er het meeste van te duchten. Voor het coronavirus geldt dan ook dezelfde behandeling als gold voor de Amalekieten: uitroeien.

Als het gaat om onze relatie met de medemens, zo tekent de rabbijn, dan leert dit virus ons dat we als mensheid afhankelijker van elkaar zijn dan we denken. „Scheidingsmuren die door mensen worden gebouwd, bieden schijnveiligheid. Het coronavirus doet daarom een appel op de mensheid om de handen ineen te slaan.”

De rabbijn roemt verder de positieve kanten van een ”lockdown”. Hij beschouwt die als een soort langdurige sabbat. Een lockdown creëert volgens hem fysieke en spirituele rust en draagt zo indirect bij aan een effectievere bestrijding van het coronavirus.

Zijn afsluitende opmerkingen hebben betrekking op hoe we als mensen met elkaar omgaan: „Verspreid liefde, warmte en optimisme. De tijden zijn somber, maar door zo te doen, leveren we allemaal onze bijdrage en garanderen we dat een betere morgen in het verschiet ligt.”

Eerlijk

De bijdrage van Yanklowitz is een treffend voorbeeld van Joods pastoraat. Zijn voorschriften, die schade aan de ziel moeten voorkomen, zijn duidelijk gericht op het collectief, de gemeenschap. Daarin verschilt zijn oproep van een aantal duidende artikelen in de Nederlandse christelijke media. Daarin klonk vooral de oproep tot persoonlijke bekering en verootmoediging. Oftewel, waar deze pastores uit christelijke kring vooral oproepen tot zelfonderzoek met betrekking tot het individu, sporen hun Joodse collega’s aan tot daden van barmhartigheid naar anderen toe.

We doen de benaderingen tekort als we uit een van beide een keuze willen maken. De ernstige situatie waarin de wereld zich bevindt roept op tot persoonlijke bezinning. Zeker ook een periode van ”lockdown” is uiterst geschikt om je hart naar God toe eerlijk open te leggen. Als het daarbij blijft, houden we het vaccin van vergeving en liefde echter voor onszelf.

Zo bezien is de oproep die premier Rutte deed aan de Nederlandse bevolking zo gek nog niet: „Let een beetje op elkaar. Ik reken op u.”

De auteur woont met zijn gezin in Jeruzalem. Hij is daar werkzaam voor het Centrum voor Israëlstudies (hetcis.nl).