Column (prof. dr. H. J. Selderhuis): De theoloog en de wereld
Als student las ik het boek ”Existiert Gott?” van Hans Küng, de rooms-katholieke theoloog die zozeer afweek van de lijn van zijn kerk dat de paus hem zijn leeropdracht aan de universiteit Tübingen ontnam. Zijn boek was pittig en heel dik, maar ik vond het fascinerend. Af en toe lees ik er nog in.
Küng ontwikkelde zich tot iemand die zeer interreligieus te werk ging en zich meer met vragen van milieu en politiek dan met theologie ging bezighouden. De lol die ik aan Küng beleefde ging er bij mij toen wel af. Maar ik vraag me steeds meer af of dat wel terecht was.
Het nieuwste deel in de uitgave van zijn verzameld werk gaat over de wereldpolitiek en de wereldeconomie (Hans Küng, ”Weltpolitik und Weltwirtschaft”, 584 blz.; € 90,-). Het bevat veel wereld, veel politiek en economie en geen theologie. Dat was althans mijn indruk bij Küng.
Echter, nu we in deze jaren en zeker in de voorbije weken weer eens met de neus worden gedrukt op het feit dat we in één wereld leven met één klimaat, één economie en met een veelheid van problemen die iedereen aangaan, begin ik weer van Küng te leren. Hij heeft veel zien aankomen, in die zin dat hij op het toenemende belang van aandacht voor globaliteit heeft gewezen. En op de consequenties daarvan voor mens en schepping. En op de noodzaak dat kerk en politiek daar rekening mee houden. Hier spreekt iemand met profetische gaven; en aan Küng zie ik dat het juist de roeping van de theoloog is zich met analyses van globale ontwikkelingen en met aansporingen tot bezinning, bekering en actie bezig te houden.
Ik ben het in veel opzichten met Küng niet eens, maar hij houdt mij wel een spiegel voor. Is het niet juist de taak van de theoloog om politieke en economische ontwikkelingen te analyseren in het licht van de Bijbel? Is het niet juist de taak van de theoloog om waarden aan te reiken die bijdragen aan een meer rechtvaardige, een meer leefbare wereld?
Küng begon met een dissertatie over de rechtvaardiging. Daarna kwam een dik boek over de kerk en toen dat nog dikkere ”Existiert Gott?”. En daarna kwamen er steeds meer van die andere soort boeken – waarvan mij nu wel duidelijk is dat het geen ander soort was. Rechtvaardiging, kerk, politiek, economie, en vragen over God, ze hebben alles met elkaar te maken.
De theoloog heeft een globale taak, want ”De aarde is van de Heere en al wat zij bevat, de wereld en wie er wonen.” (Psalm 24:1)
