Als ik dit schrijf verblijf ik in Osijek, in Kroatië. Daar mag ik een openingslezing verzorgen bij de conferentie van de Central and Eastern European Association for Mission Studies. Het thema dit jaar is: de missie van de kerk in relatie tot de levens van jonge mensen. Diverse missiologisch geïnteresseerde theologen en mensen uit het kader van diverse kerken en geloofsgemeenschappen in Centraal- en Oost-Europa zijn deze week bij elkaar. Allemaal professionals die proberen lokale kerkpraktijken zo vorm te geven, dat zij dienstbaar zijn aan de levens van een nieuwe generatie. Behalve een grote dosis energie, creativiteit en doorzettingsvermogen vraagt dat werk om een goede dosis theologische bekwaamheid. Als kerken willen investeren in jongeren moeten kerken ook investeren in theologie.

Theologie gaat over de grote vragen van het leven en hoe de christelijke traditie daarop antwoorden formuleert. Die antwoorden kunnen gezocht worden in diverse christelijke bronnen die door de eeuwen heen het licht hebben gezien. Maar theologie helpt die antwoorden ook te zoeken door goed te kijken naar geloofspraktijken in het hier en nu, en door bijvoorbeeld met jonge mensen samen te reflecteren over God en geloof in het leven van alledag. Dat is een bijzondere uitdaging in contexten waarin het kerkzijn een marginaal verschijnsel is of is geworden. Het dienen van kerkpraktijken vraagt hoe dan ook om mensen die op een geloofwaardige manier die verbindingen tussen christelijke bronnen en het leven van hier en nu helpen maken.

Pioniersplek

Daarom heeft de kerk theologen nodig die een goede opleiding hebben gehad. Mensen die met plezier leiding willen geven aan een geloofsgemeenschap of deze opnieuw willen vormgeven. Als theoloog help je mensen de wereld, de ander, zichzelf en God beter te begrijpen. Die geloofsgemeenschap kan een krimpende of zelfs verdwijnende kerk of een net ontstane pioniersplek zijn. Ze kan een migrantenkerk zijn of een kleine leefgemeenschap. In alle gevallen is investeren in theologie nodig.

Niet alleen in kerken zijn theologen met een goede opleiding nodig. Dat geldt ook voor andere sectoren, bijvoorbeeld het onderwijs.

Afgelopen november bezocht ik de jaarlijkse conferentie van de Noord-Amerikaanse Religious Education Association in Toronto. Het centrale thema was: hoe ondersteunen we in het onderwijs de levensbeschouwelijke ontwikkeling van een jonge generatie, te midden van een pluriformiteit aan levensbeschouwelijke stemmen in de samenleving. Voor christelijk geïnspireerd onderwijs geldt dat de begeleiding van de godsdienstige ontwikkeling van jonge mensen geholpen is met theologische bekwaamheid in combinatie met voldoende kennis van andere levensbeschouwelijke stromingen.

Wirwar van stemmen

Die combinatie van theologische bekwaamheid als het gaat om de eigen geloofstraditie met voldoende inzicht in andere levensbeschouwelijke stromingen is cruciaal voor theologen die verantwoordelijkheid willen nemen. Ook in kerken die jongeren willen dienen. De wirwar van verschillende levensbeschouwelijke stemmen is kenmerkend voor de omgeving waarin jonge mensen vandaag de dag opgroeien. Existentiële vragen over God en geloof moeten ook daarmee in verband gebracht worden, willen geloofsgemeenschappen plekken zijn waar jongeren gediend worden.

Een theologische vorming dient niet alleen de christelijke of kerkelijke praktijk. Ik ben ervan overtuigd dat ook de samenleving op vele plekken gediend is met theologen die in staat zijn om, vanuit een academische houding, vanuit een gelovige en hoopvolle basis en tegelijktertijd met een enorme gevoeligheid voor de spiritualiteit en zingevingsprocessen van mensen, een bijdrage te leveren aan het samenleven van mensen. Investeren in theologie betekent in dat opzicht ook een investering in het goede (samen)leven van alledag, ook van jonge mensen.

De ontmoetingen die ik kortgeleden had in Toronto, in de Canadese provincie Ontario, en die ik deze week heb in Osijek, leren mij één ding: we moeten blijven investeren in theologie. Dat verdienen nieuwe generaties jongeren die opgroeien in kerken en geloofsgemeenschappen: in Noord-Amerika, in Centraal- en Oost-Europa, in België en Nederland en waar dan ook. Investeren betekent zorgdragen voor kwalitatief goede theologische opleidingen, waar theologen worden gevormd die serieuze gesprekspartners zijn in kerk en samenleving. En die voorgangers en inwijders kunnen zijn voor een nieuwe generatie.

Investeren in theologie betekent natuurlijk ook theologie gaan studeren. Zij die dit overwegen, verdienen alle aanmoediging. Het is de investering meer dan waard.

De auteur is hoogleraar praktische theologie en rector van de Evangelische Theologische Faculteit, die is gevestigd in Leuven.