Van Kemenade was van 1973 tot 1977 minister van Onderwijs en Wetenschappen in het kabinet-Den Uyl. Die functie vervulde hij opnieuw in 1981 en 1982, ditmaal in het kabinet-Van Agt II. In de tussentijd was hij Tweede Kamerlid en fractiesecretaris. Even gold hij als gedoodverfd opvolger van Den Uyl.

Volgens de PvdA heeft Van Kemenade een grote bijdrage geleverd aan de Nederlandse samenleving. „Onderwijs was voor hem dé manier om elk kind een eigen plek in de wereld te geven. Zijn naam zal voor altijd verbonden blijven aan de gedachte van de middenschool, waar elk kind de zo vaak besproken gelijke kansen kan pakken”, zegt PvdA-voorzitter Nelleke Vedelaar.

Premier Mark Rutte reageert „bedroefd”. Van Kemenade „leefde voor de publieke zaak” en was iemand op wie je altijd een beroep kon doen, aldus Rutte. „Als minister en onderwijsman in hart en nieren zette hij in de jaren zeventig veel fundamentele vernieuwingen in gang”, zegt de premier. Rutte prijst ook de bestuurlijke talenten van de sociaaldemocraat, „die vernieuwingsdrang en visie verenigde met rust en betrouwbaarheid”.

Van Kemenade was na zijn jaren in Den Haag nog burgemeester van Eindhoven (1988-1992) en commissaris van de Koningin in Noord-Holland (1992-2002). Dat laatste jaar werd hij benoemd tot Minister van Staat. Dat is een eretitel voor het leven en wordt in uitzonderlijke gevallen verleend aan mensen die zich verdienstelijk hebben gemaakt op bestuurlijk gebied.

Van Kemenade, geboren op 6 maart 1937, was een veelgevraagd commissievoorzitter en bekleedde buiten de politiek tal van functies. Hij promoveerde in 1968 op een studie over de katholieken en hun onderwijs en was hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, de Katholieke Universiteit Nijmegen, de Rijksuniversiteit Groningen en de Open Universiteit.