De Duitse bondskanselier Merkel dacht anderhalf jaar geleden haar opvolging goed te hebben geregeld door het leiderschap van de partij los te koppelen van haar functioneren als regeringsleider. De nieuwe voorzitter, Annegret Kramp-Karrenbauer, kon vast een beetje warmlopen en in de aanloop van de verkiezingen als lijsttrekker gaan functioneren.

Op papier zag dat er goed uit, maar inmiddels is het een drama geworden. Het lijkt soms vaste prik dat succesvolle leiders alleen maar puin achterlaten. In Nederland deden grote stemmentrekkers als Lubbers (CDA) en Bolkestein (VVD) dat. Ze trokken hun partijen naar grote hoogte. Op hun opvolger rustte vanaf het eerste moment de plicht om dat succes vast te houden. En bovendien moesten ze zichzelf leren beheersen door de nieuwe generatie niet voor de voeten te lopen. Zoiets mislukt snel.

Over Merkels opvolger Kramp-Karrenbauer (in de volksmond AKK) bestond al langer twijfel of zij wel de juiste vrouw op de juiste plaats was. Zij miste het gezag om leiding te geven aan een grote volkspartij.

De afgelopen weken liep dat fout in de deelstaat Thüringen. Bij de stemmingen over de nieuwe premier in het regionale parlement werkte de CDU samen met de populistische AfD. In heel Duitsland werd dat als een taboedoorbraak gezien. Alternative für Deutschland geldt –zeker in het Oost-Duitse Thüringen– als extreem rechts en daarmee verbonden aan de Tweede Wereldoorlog. Een nette christendemocratische partij als de CDU houdt de AfD terecht op afstand.

Kramp-Karrenbauer had hierop kunnen ingrijpen, maar in plaats van haar deed bondskanselier Merkel dat. Deze eiste dat de stemming zou worden „teruggedraaid.” Voor het toch al zwakke leiderschap van Kramp was dit de druppel die de emmer deed overlopen. Vorige week kondigde AKK aan het voorzitterschap op te geven. Inmiddels is ze zelf –als waarnemend voorzitter– in gesprek met mensen die haar willen opvolgen.

Het voorzitterschap van de CDU is echter een kwestie die heel Europa aangaat. Duitsland is qua inwoners het grootste land van de Europese Unie. Ook economisch drukken de Duitsers het zwaarste stempel. Niet voor niets is Merkel al vijftien jaar een van de machtigste mensen in de EU. Als de CDU bij de verkiezingen aan de macht weet te blijven, krijgt haar opvolger die rol om leiding te geven in Europa.

Dat maakt het CDU-leiderschap tot een Europese kwestie. Daarom is het belangrijk dat de kandidaten niet zozeer worden gedreven door blinde ambitie, maar vooral herkenbaar zijn als echte christendemocraten.