Ashdown belast Milosevic
Lord Paddy Ashdown heeft vrijdag voor het Joegoslavië-tribunaal Slobodan Milosevic zwaar belast. De voormalige leider van de Britse Liberaal-Democraten -de eerste westerse politicus die voor het VN-hof in Den Haag getuigt tegen de ex-president van Joegoslavië- kreeg het dan ook tijdens het kruisverhoor aan de stok met de verdachte, die zichzelf verdedigt.
Ashdown vertelde over een bezoek dat hij in september 1998 bracht aan Kosovo en aan Belgrado. Hij reisde met de Britse ambassadeur in Belgrado rond in de Servische provincie Kosovo en zag hoe het Joegoslavische leger daar tekeerging tegen de etnische Albanezen. Op een dag zag hij zestien dorpen die in brand stonden nadat zij door de Serviërs waren bestookt. Die operaties, die door de toenmalige Joegoslavische president Milosevic werden gepresenteerd als bestrijding van het terrorisme van het Kosovo Bevrijdingsleger (UCK), hadden volgens Ashdown niets te maken met het bestoken van een legitiem militair doel, maar maakten slachtoffers zonder aanzien des persoons.
De systematische beschietingen waren volgens Ashdown dan ook bedoeld om de burgerbevolking te terroriseren en op de vlucht te doen slaan. Ashdown kwam tijdens zijn rondreis later een groep oude mannen, vrouwen en kinderen tegen die onder erbarmelijke omstandigheden wekenlang in de bossen hadden geleefd op kersen en bessen. Volgens de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR leefden toen 20.000 mensen onder die omstandigheden - een „humanitaire ramp”, aldus Ashdown.
Tijdens de bespreking in het presidentieel paleis sprak Ashdown Milosevic aan op de gruwelijke legeracties die hij in Kosovo had gezien. Milosevic ontkende eerst. „Ik heb het met mijn eigen ogen gezien”, zei Ashdown, en Milosevic gaf toe dat er wellicht iets onoorbaars was gedaan door „strijdkrachten die ik niet onder controle heb.” Hij beloofde een eind te maken aan die schendingen van het oorlogsrecht en de schuldigen te straffen.
Ashdown zegt dat hij Milosevic er uitdrukkelijk op heeft gewezen dat er sprake was van een schending van de Geneefse Conventies over het internationale oorlogsrecht. Lord Ashdown zegt ook dat hij Milosevic nadrukkelijk op het hart heeft gedrukt dat hij riskeerde door het Joegoslavië-tribunaal te worden aangeklaagd. Dat gebeurde dan ook het jaar daarop.
Tijdens het kruisverhoor kregen Milosevic en Ashdown het met elkaar aan de stok. Milosevic wilde met Ashdown een discussie aangaan over „de oorlogsmisdaden van uw land” tijdens de NAVO-bombardementen in 1999. „Hij vertegenwoordigt een land dat heeft deelgenomen aan een oorlog tegen mijn land”, meende Milosevic. Voorzittend rechter May (eveneens een Brit) was het daar niet mee eens: „Hij is geen vertegenwoordiger van een of ander land; hij is een getuige.” Milosevic bleef doorvragen om Ashdown een uitspraak te ontlokken over de NAVO-operatie: „Was die een schending van het VN-handvest?” Ashdown: „Nee, maar mijn mening in dezen is volstrekt irrelevant.”
Ashdown wees Milosevic erop dat al meer dan 300.000 Kosovaren op de vlucht waren geslagen toen de NAVO-bombardementen begonnen. Daarom wijst de adellijke Brit Milosevic’ suggestie van de hand dat de massale vlucht van honderdduizenden Kosovaren iets te maken had met wat Milosevic de NAVO-agressie noemt. Ashdown heeft Milosevic gewaarschuwd dat de internationale gemeenschap in actie zou komen als de gruweldaden in Kosovo niet zouden stoppen: „U zou voor dit hof eindigen, en hier bent u!”
Ashdown wilde best toegeven dat het UCK een terroristische organisatie was die onschuldige Servische slachtoffers heeft gemaakt. Milosevic: „U bent de eerste getuige tijdens dit proces die niet ontkent dat het UCK een terroristische organisatie is.” Ashdown zegt dat hij dat nooit heeft ontkend, dat hij voor het UCK heeft gewaarschuwd en dat Milosevic het volste recht had op te treden tegen terrorisme, net zoals Groot-Brittannië is opgetreden tegen terrorisme in Noord-Ierland. Alleen de methodes van Milosevic waren illegaal, zoals de beschietingen met zware wapens op grote afstand, zodat geen onderscheid kon worden gemaakt tussen terroristen en burgerbevolking. Ook het „doodschieten van vee en urineren op zaaigoed”, zoals Serviërs deden, is volgens Ashdown geen legitiem optreden tegen terrorisme.
Tijdens zijn kruisverhoor ging Milosevic ook in op een vermeend geheim plan om Bosnië op te delen tussen Kroatië en Servië, waar al jaren over wordt gespeculeerd. Volgens Milosevic heeft dat plan nooit bestaan. Tijdens zijn ondervraging door de aanklagers had Ashdown donderdag gerept over een diner in Londen in 1995. Hij zat toen naast de toenmalige Kroatische president Tudjman. Die tekende toen op een menukaart op hoe volgens hem de Balkan in de toekomst eruit zou zien. Bosnië was op die kaart opgedeeld tussen Servië en Kroatië. „Wat heeft een etentje van Ashdown met Tudjman met mijn proces te maken? ”, wilde Milosevic weten. „Hoe kan een gesprek bij een diner worden gebruikt als bewijsmateriaal?”
De rechtszaak wordt maandag voortgezet met een nieuwe getuige.