De plechtigheden vonden plaats in een tent bij de beruchte toegangspoort van Auschwitz-Birkenau. Ook regeringsleiders en leden van koninklijke families uit tientallen landen waren naar het Poolse Oswiecim gekomen, onder wie koning Willem-Alexander, koningin Máxima en premier Mark Rutte.

De premier noemde de ervaring op Twitter aangrijpend, beklemmend en stil-makend. „75 jaar na de bevrijding van Auschwitz-Birkenau is het nog steeds niet te bevatten wat er hier is gebeurd. Zo veel onschuldige mensen die op gruwelijke wijze aan hun einde kwamen. Hun leed en dat van overlevenden mag nooit vergeten worden.”

In het kampenstelsel in en rond Auschwitz zijn naar schatting meer dan een miljoen mensen om het leven gebracht, vooral Joden. Overlevenden en hoogwaardigheidsbekleders droegen maandagavond kaarsen terwijl ze langs de spoorlijn liepen naar de gebouwen met de gaskamers.

De voormalige gevangenen waren eerder op de dag door een ijzeren poort gelopen met de tekst „Arbeit macht frei”. Ze legden toen kransen bij de dodenmuur waar duizenden mensen zijn doodgeschoten in het kamp, dat voor velen het symbool is geworden van de Holocaust.

De 93-jarige overlevende Marian Turski waarschuwde de aanwezigen voor de gevaren van onverschilligheid. „Auschwitz kwam niet opeens uit de lucht vallen”, stelde hij. „Auschwitz kroop en liep op zijn tenen, nam kleine stapjes en kwam steeds dichterbij tot dit gebeurde.”