Het opheffen van de monopolieposities in de sfeer van gas en elektriciteit vormt een van de belangrijkste agendapunten tijdens de tweedaagse bijeenkomst van de regeringsaanvoerders in de Catalaanse hoofdstad. Zaterdagmorgen moeten zij overeenstemming zien te bereiken over de tekst die hun gezamenlijke slotverklaring zal bevatten over dit onderwerp.

Vrijmaking van de markten vergroot de concurrentie en zal daardoor resulteren in lagere prijzen, zo luidt de redenering. Voorzitter Prodi van de Europese Commissie raamt dat de jaarlijkse kostenbesparing als gevolg van het opheffen van de bescherming van het traditionele afzetgebied van de producenten zo’n 15 miljard euro zal bedragen.

Diverse lidstaten van de Unie, waaronder het Verenigd Koninkrijk, Oostenrijk en Zweden, hebben de energievoorziening reeds in het geheel geliberaliseerd. Frankrijk weigert zich echter te binden aan een volledige opening van de nationale markt. De kwestie ligt daar erg gevoelig.

Afgelopen donderdag demonstreerden er zo’n 10.000 werknemers van nutsbedrijven tegen mogelijk ingrijpende beslissingen op dit vlak tijdens de topconferentie van de EU-leiders. Zij zijn bang voor verlies van banen en voor een verslechtering van de kwaliteit van de dienstverlening. President Chirac en premier Jospin, die aan de vooravond van verkiezingen staan, willen de burgers niet tegen zich in het harnas jagen en proberen daarom in Barcelona de boot af te houden. Een akkoord over een volledige liberalisering is dan ook niet haalbaar, zo viel vrijdag te beluisteren.

Waarschijnlijk rolt er alleen een uiterste datum uit de bus voor het realiseren van de situatie dat ondernemingen in ieder geval vast zelf kunnen bepalen bij welk concern zij hun gas en elektriciteit inkopen. Het bedrijfsleven neemt ruim de helft van de totale afzet voor zijn rekening. Frankrijk bedingt daarbij wel voorwaarden. Zo dringt het aan op de uitspraak dat energie een publieke dienst is, die overheidsbemoeienis vereist. Voor wat betreft de particuliere huishoudens valt er zeker in de periode totdat de Fransen naar de stembus gaan niets te regelen.

De Europese politieke elite bespreekt tijdens het tweedaagse overleg het economisch beleid. Twee jaar geleden is de doelstelling vastgelegd en een strategie uitgezet om de EU om te vormen tot in 2010 de meest concurrerende kenniseconomie van de wereld.

„Er bestaat een algemene consensus, enthousiast tot uitdrukking gebracht, over de noodzaak om dat project nieuwe impulsen te geven. Iedereen vindt dat we tot nu toe te weinig vorderingen hebben gemaakt”, zo vertelde de Spaanse minister van Buitenlandse Zaken, Josep Piqué, vrijdag na afloop van de eerste ronde van het beraad. Vandaag moet blijken welke concrete stappen zij aankondigen om het zogeheten Lissabon-proces te versnellen.