Of het Napoleon was die iets in zo’n boek schreef, of Johan Cruijff, prins Hendrik of Matahari (zo die zich al onder die naam verplaatste), dat was om het even. Een paar aardige regels over de uitstekende keuken, de vriendelijke bediening, de schone kamer of de schitterende locatie kon tenslotte nieuwe klandizie aantrekken. Die rondreizende grootheden moeten er af en toe tabak van hebben gehad. Maar ze konden nauwelijks beseffen hoe deze behoefte aan getuigschiften nog uit de hand zou gaan lopen. ”Reviews” heten ze tegenwoordig en ze zijn niet te negeren. We leven in een tomeloze ”hoe-vind-je-mijcultuur”, -gekte eigenlijk.

Het gaat natuurlijk om die miljoenen Facebookfoto’s, met al die likes erbij. Of om die irritante berichtjes bij elke onlinebestelling. „Geef uw mening!” Let op: gebiedende wijs. Terwijl het bestelde artikel amper uit het schap is gelicht, zit het eerste mailtje al in je box: Of het bestellen naar wens is verlopen? Natuurlijk is het pakketje per minuut te volgen. Heeft PostNL, DHL of UPS het begeerde artikel afgeleverd, dan volgt een internetberichtje dat het pakket is bezorgd, wat je natuurlijk niet ontgaan was. De mail sluit af met: „Heeft u even? Wat vindt u van deze e-mail?” Ten slotte volgt een vragenlijst. „Wij vragen slechts drie minuten van uw tijd.” De andere zes minuten worden dus ongevraagd geclaimd.

Ten slotte dan die ‘echte’ reviews. Waar driekwart van de Nederlanders naar kijkt voor ze een tafel bespreken in een restaurant, of een kamer boeken in een hotel. Reviews zijn dus erg belangrijk voor de ondernemer. Want zoals de ouden al wisten: goede recensies genereren nieuwe klanten. Bij het afscheid nemen zal de gastheer dan ook niet nalaten te wijzen op de mogelijkheid en vooral de wenselijkheid om zo’n reactie op internet te plaatsen.

Maar intussen is er een gouden handel ontstaan in reviews. Er zijn ondernemers die mensen betalen om reviews te schrijven. En waar vraag is, daar is ook aanbod. Hoe meer de klant betaalt, hoe meer recensies hij mag verwachten. Een derde van de reviews is nep. Vorig jaar lukte het de NOS zelfs om met een niet-bestaand restaurant, op een niet-bestaand adres, goede recensies te kopen over niet-bestaande pizza’s. Oppassen dus!

PS: Reviews zijn welkom. „Daarmee kunnen we de kwaliteit van onze producten verbeteren.” Er staan er alvast wat op. Van mijn hand. Bescheiden, maar best goed.