Toekomstige generaties kunnen volgens de onderzoekers niet van dezelfde overheidsvoorzieningen profiteren als de huidige generaties zonder de belastingen te verhogen. De overheid komt in 2025 jaarlijks 16 miljard euro, ofwel 1,6 procent van de economie, tekort om dezelfde voorzieningen te kunnen blijven betalen.

Bij de vorige studie die het CPB in 2014 hiernaar uitvoerde gingen de onderzoekers nog uit van een overschot van ongeveer een half procent. De overheidsfinanciën zijn minder toekomstbestendig geworden door het Pensioenakkoord en de lastenverlichting in de laatste Miljoenennota.

Omdat de samenleving vergrijst, hebben zorgkosten en veranderingen in pensioenregels een grote invloed op de overheidsfinanciën. Afgelopen zomer sloot het kabinet een pensioenakkoord met vakbonden en werkgeversorganisaties. Toen werd afgesproken om de AOW-leeftijd minder snel te laten stijgen. Dat kost de overheid in 2025 al snel enkele miljarden.

Ook de zorgkosten pakken hoger uit dan eerder gedacht. Gemeenten hebben in 2015 zorgtaken overgenomen van het Rijk en zijn nu meer kwijt aan ouderenzorg dan het CPB van tevoren inschatte. Het RIVM en het CBS verwachten ook dat de overheid in het algemeen meer gaat betalen aan ouderenzorg dan eerder gedacht.

Uitkering

In een reactie stelt woordvoerder Jan Schreuders van de RMU dat er steeds meer ouderen zijn ten opzichte van jongeren.

„Toch moeten we een oplossing zoeken om de toenemende kosten van AOW en ouderenzorg te betalen. Een miljoen Nederlanders heeft nog geen werk. Laten we nu alle zeilen bijzetten om die mensen, die een zekere afstand tot de arbeidsmarkt hebben, aan werk te helpen.”

Volgens Schreuders levert dat meer belastinginkomsten en ook een forse besparing op de uitkeringen op. „Dit is niet het ei van Columbus, maar het kan Nederland wel helpen om de overheidsfinanciën in balans te houden.”

Babyboomers

Het CPB becijfert in een ander rapport dat Nederland vorig jaar 9,7 miljoen mensen telde die werken of dat kunnen en willen doen. Tot 2027 groeit de arbeidsmarkt met ongeveer 400.000 mensen. Tussen 2027 en 2040 neemt dit aantal af met ruim 150.000 mensen. Daarna gaat het pas weer groeien.

Door de vergrijzing gaan veel mensen met pensioen. De AOW-leeftijd stijgt echter eveneens. Ook zijn er steeds meer jonge, hoogopgeleide vrouwen op de arbeidsmarkt actief. Die draaien meer uren dan de lager opgeleide vrouwen die met pensioen gaan.

Tot 2027 wegen deze ontwikkelingen zwaarder dan de vergrijzing. „Daarna zijn alle babyboomers met pensioen”, zegt Egbert Jongen van het CPB.