Column (ds. J. Belder): Jong is in en oud is uit
Een „piepende en krakende” negentigplusser is mantelzorger van haar kind. Ze haalde het nieuws. „Iedere dag stiefelt dit besje naar haar toch ook al bejaarde dochter.” In een andere documentaire heetten arme ouderen in Albanië ”oude knakkers”. In mijn jeugd werden grijzende dames vaak aangesproken met ”oma” of ”omaatje”. Misschien gebeurt dat nog. Behalve dat deze benadering denigrerend is voor ouderen, is ze ook pijnlijk voor ongetrouwde en kinderloze vrouwen. Dertigers en veertigers noemen we ook niet allemaal papa of mama.
Wanneer ben je oud? Het Sociaal en Cultureel Planbureau rekent mij vanaf 55 levensjaren bij de ouderen. Ik mag dan naar een seniorenwoning. Lid worden van de ouderenbond kan al vanaf mijn vijftigste. Maar hoelang zullen er nog omaatjes, besjes en ouwe knakkers zijn? Vandaag worden mensen tijdloos ouder. Het is ”de babyboomkramp”, de illusie van ”forever young”. De farmaceutische en de plastische industrie varen er wel bij. Zo houden we onszelf voor de gek.
Ouderdom schrikt om meer dan één reden af. Volg je de berichtgeving, dan kun je je nauwelijks voorstellen dat er nog één mens met vreugde oud wordt. ”Vergrijzing terug te zien op de weg”, kopte een gerenommeerd dagblad. Grappige bijkomstigheid: ouderen hebben voorkeur voor grijs. „Er zitten te veel ouderen tijdens de spits op de weg.” En: „Rijke ouderen kapen huizen weg voor starters.” En dan is er ook nog het voortdurende gezeur over pensioenen, zorg en AOW die onbetaalbaar worden. Nog niet zo lang geleden liet de minister van Financiën zich ontvallen dat ouderen en chronisch zieken een enorme kostenpost zijn voor ’s lands schatkist. Volgens de Miljoenennota voor 2018 stegen de kosten voor zorg vanaf 2007 met 27 procent. En vorige week meldde het Centraal Planbureau dat de vergrijzing negatief uitpakt voor de economie. Veel problemen worden toegeschreven aan de vergrijzing. Het kan tussen je oren kruipen. „Misschien is het beter dat ik er maar niet meer ben… Ik ben een kostenplaatje geworden. Geen vraagbaak maar hinderpaal.” De stap naar euthanasie wordt almaar kleiner. De wijze waarop een samenleving haar ouderen beziet, onthult veel van die samenleving.
Jong is in en oud is uit. Stop met de ontkenning van de ouderdom en de verafgoding van jong en jeugdig. Het toenemende aantal hulpmiddelen en protheses herinnert me eraan dat ik mijn beste tijd gehad heb. Of komt die juist nog?! En laten de jongeren van nu beseffen dat zij de besjes en oude knakkers van morgen zijn, als ze zo ver komen…