Raadsfracties in Rotterdam drongen vanmorgen aan op een gemeentelijke onderzoek naar de malversaties bij het Havenbedrijf. Rotterdam is voor 100 procent aandeelhouder. De raad van commissarissen heeft maandag al een onderzoek aangekondigd.

De opschudding is ontstaan nadat directeur Scholten donderdag tegenover de raad van commissarissen bekende voor 100 miljoen euro aan garantiestellingen te hebben gegeven aan de Rotterdamse Droogdok Maatschappij (RDM) van Joep van den Nieuwenhuyzen. President-commissaris én havenwethouder Wim van Sluis maakte dat maandag bekend.

De garanties zijn door Scholten vanaf 2002 via twee banken afgegeven ter bescherming van Rotterdamse havenbelangen in verband met duikbootorders voor Taiwan. Scholten deed dit buiten medeweten van de directie, de raad van commissarissen en het gemeentebestuur van Rotterdam om. Bovendien hield hij de garantstellingen buiten de boekhouding.

Gealarmeerd door het recente faillissement van RDM Technology, eisten de Commerzbank en Barclays hun geld tot 95 miljoen euro op. Enkele werkmaatschappijen van RDM gingen eerder dit jaar failliet, maar maakten deels een doorstart. Vorige week werd bekend dat het Havenbedrijf de defensietak van het bedrijf overneemt.

Van Sluis zegt verbijsterd te zijn over de financiële strop. Volgens de president-commissaris staat nog niet vast of de Rotterdamse haven het geld ook kwijt is. De RDM heeft onder meer het stoomschip ”Rotterdam” en het bedrijf RDM Technology als „tegenwaarde” ingezet. Van Sluis schat alleen de reputatieschade door dit bestuurlijke falen al op 1,5 miljard euro.

Van Sluis wil nog niet van fraude spreken en het Havenbedrijf heeft ook nog geen aangifte gedaan. „We willen eerst de resultaten van het onderzoek afwachten en die denken we over twee, drie weken te hebben.” Van Sluis sluit meer onaangename verrassingen overigens niet uit.

Scholten legt officieel per 1 januari zijn functie neer. Hij was sinds 1990 directeur en vanaf 1992 algemeen directeur. Hans Smits, lid van de raad van commissarissen, neemt hem tijdelijk waar. Smits, ex-topman bij Schiphol en de Rabobank, vormt met Pieter Struijs de directie. Het havenbedrijf gaat op zoek naar een vervanger voor Scholten.

Afgelopen mei kreeg de raad van commissarissen te horen dat het havenbedrijf 25 miljoen euro bankgarantie had gegeven aan de Commerzbank. Die garantstelling van Scholten zou nog binnen zijn mandaat als algemeen directeur vallen. Hij lichtte daarover in juni de Rotterdamse gemeenteraad in. „Toen was ons niet bekend dat het totaal om een garantstelling van 100 miljoen euro ging”, aldus Van Sluis.

Scholten deed zijn zaken met RDM-topman Joep van den Nieuwenhuyzen. Hoe de constructie precies zit, bleef maandag schimmig. Van den Nieuwenhuyzen zou Scholten hebben verzekerd dat de bankgarantie noodzakelijk was om de belangen van de Rotterdamse haven met Taiwan en China niet te schaden.

RDM zou duikboottechnologie aan Taiwan hebben kunnen leveren, maar de order ging niet door na druk van de Nederlandse regering en grote bedrijven. Zij waren bang voor een boycot door China. Om beide landen te vriend te houden, zou Rotterdam RDM moeten compenseren voor gederfde inkomsten.

Van den Nieuwenhuyzen keerde dinsdag ijlings terug uit de VS en zou later dinsdag in Amsterdam een toelichting geven. Volgens hem zit hier „heel veel meer achter, dat je niet in twee woorden kan vertellen”.