Nog maar kort geleden vergaderde de raad van commissarissen over een loonsverhoging van een paar honderd procent. Adviesbureau Hay Group uit Zeist moest een marktconform salaris berekenen voor de directie van het havenbedrijf. Scholten stond vorig jaar voor 177.000 euro op de loonlijst. Magertjes, vergeleken met de 420.000 euro bruto exclusief bonussen die collega Cerfontaine van die andere mainport jaarlijks opstrijkt.

Het kan verkeren. De partijen kunnen zich nu buigen over een passende ontslagregeling. Maandag werd de havenbaas de laan uitgestuurd. Waar havenwethouders elkaar soms snel afwisselden, bleef Scholten altijd op zijn post. Als rots in de branding. Maar ook hij moet nu het veld ruimen. Door eigen toedoen.

Willem Karel Scholten werd op 4 februari 1944 geboren in Rotterdam. Aan de Erasmus Universiteit deed hij rechten, op de Zeevaartschool studeerde hij af als stuurman grote handelsvaart eerste rang. Acht jaar lang werkte hij bij het Rotterdamse Lloyd/Nedlloyd. Halverwege de jaren zeventig stapte hij voor vijf jaar over naar Smit Internationale.

In 1980 werd Scholten adjunct-directeur bij het Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam (GHR). Twee jaar later hield hij het er al voor gezien. Smit vroeg hem terug te komen, aanvankelijk als directeur, later als hoofddirecteur. In 1990 zocht hij het Havenbedrijf weer op. Twee jaar later volgde de benoeming tot algemeen directeur.

Scholten paste uitstekend in die rol, de hoogste vertegenwoordiger van de grootste haven ter wereld. Hij staat bekend als workaholic, kien en daadkrachtig. Het incasseren van kritiek is niet zijn sterkste kant: „Als ze me de wacht aanzeggen, dan blijf ik niet zitten, maar dan stap ik op.” De verdiensten van Scholten zijn evenwel groot en veel.

Onder zijn aanvoering groeide de haven uit tot de grootste ter wereld. De omzet bedroeg 600 miljoen gulden bij zijn aantreden, de omzet nu schommelt rond de 400 miljoen euro. Medio vorige maand presenteerde de havenbaas de grootste groeicijfers uit de geschiedenis. Ongeveer alle sectoren groeiden harder dan ooit.

Met niet-aflatende ijver heeft Scholten zich ingezet voor de aanleg van de Tweede Maasvlakte, de aanleg van de Betuwelijn en niet te vergeten de verzelfstandiging van het havenbedrijf. „Ik wil meer armslag”, zei Scholten al in 1994. De Rotterdammer zag zijn wensen vervuld. Hij kreeg meer ruimte. Het havenbedrijf kwam door een verzelfstandiging meer op afstand van de politiek te staan, waarbij de gemeente Rotterdam de enige aandeelhouder bleef.

De jas van ambtenaar is de flamboyante Scholten altijd krap geweest. De haven vroeg lef en daadkracht. Scholten liet zich graag inspireren door de grote havenbaronnen. Een log politiek orgaan paste slecht bij zijn ambities. Wellicht ligt juist daar de wortel van zijn eigen ondergang.

De vriendschap met RDM-baas Joep van den Nieuwenhuyzen heeft hem uiteindelijk de das omgedaan. In een poging hoogwaardige werkgelegenheid voor de haven te behouden, gaf Scholten in 2002 eigenmachtig een bankgarantie van 100 miljoen euro af aan het noodlijdende defensiebedrijf RDM. Zonder het havenbedrijf, de raad van commissarissen en de havenwethouder daarvan in kennis te stellen.

Het was niet de eerste keer dat hij zichzelf grote vrijheden veroorloofd in zijn relatie met Van den Nieuwenhuyzen. Eerder leende hij zijn zakenpartner al geld voor een op te starten helikopterplatform en voor de aankoop van het stoomschip de ”Rotterdam”. In de zomer van 2003 stelde de gemeenteraad daar kritische vragen over. Van den Nieuwenhuyzen besloot daarop ijlings 5 miljoen euro terug te betalen.

Vorig jaar verklaarde Scholten nog met droge ogen alles en iedereen van zijn handelswijze op de hoogte te zullen stellen. „Als iets politiek gevoelig ligt, ben ik de eerste om terug te koppelen naar de wethouder of de gemeenteraad. Dat verandert niet na de verzelfstandiging”, aldus Scholten in Het Financieele Dagblad. Nog een sterke: „Het valt niet te ontkennen dat ik goed functioneer op het grensgebied tussen publiek en privaat.”

Donderdag moest Scholten bij de kersverse raad van commissarissen op de proppen komen met zijn omstreden bankgarantie. De raad greep in. Scholten staat per direct op straat en vertrekt officieel per 1 januari.