Een kanariegele drone –spanwijdte 2,4 meter, snelheid 70 km/u– kiest binnenkort het luchtruim. De elektrische PH-6LG kan 1,5 kilo aan vracht meenemen. Twee zakjes bloed bijvoorbeeld. Of een forse boodschappentas medicijnen.

Het onbemande toestel, maximumbereik 100 kilometer, vliegt volledig autonoom. „We voeren een vluchtplan in van A naar B en de drone landt automatisch op zijn bestemming”, legt Patrique Zaman van technologiebedrijf AVY uit.

De drone beschikt over vijf motoren en twee aandrijfsystemen. De PH-6LG stijgt op als een helikopter en vliegt verder als een vliegtuig. „Twee systemen is wel zo veilig.” Dat geldt ook voor de dubbel uitgevoerde communicatiesystemen via 4G.

Een consortium van Erasmus Medisch Centrum, ANWB Medical Air Assistance en de bloedbank Sanquin slaan de handen ineen voor een drie jaar durende proef voor medische dronevluchten via vaste corridors in Nederland. KPN en PostNL en leveren expertise aan deze Medical Drone Service.

Verbetering van medisch transport is niet overbodig. Het aantal files in Nederland groeit, spoedtransporten van bijvoorbeeld Sanquin lopen soms vast in het verkeer. Ook al worden ritten uitgevoerd met zwaailicht en sirene.

Sanquin voert gemiddeld honderd spoedtransporten per maand uit, zo’n 1200 per jaar, legt communicatiemanager Chantal van den Berg van de bloedbank uit. Bijvoorbeeld omdat tijdens een operatie onverwacht meer bloed van een specifiek soort nodig blijkt te zijn. „We moeten dan binnen een uur bloed bezorgen.”

Ook Erasmus MC, met jaarlijks 10.000 bezorgingen van medicatie aan huis, is „enthousiast” over dronetransport. „Antibiotica-infusen voor de bestrijding van infecties moeten binnen een paar uur bij de patiënt zijn” legt apotheker Jan-Dietert Brugma uit. „De wegen worden echter steeds drukker en de congestie neemt toe.”

Een drone kan uitkomst bieden. „We kunnen hiermee de medische zorg in Nederland verbeteren”, stelt Leendert-Jan Plaisier van PostNL. Steeds meer patiënten herstellen thuis. Huisarts of huisartsenpost moet daarom vaker snel over medicatie beschikken.

Een medische drone mag in Nederland echter niet zomaar de lucht in. Vliegen met onbemande toestellen buiten het zicht van een piloot is verboden. Autonoom vliegen is ook niet toegestaan. Nachtvluchten ook al niet.

De initiatiefnemers hopen binnen acht weken ontheffing te krijgen van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Zaman heeft er een zwaar hoofd in. „De inspectie werkt erg traag door onderbezetting en bureaucratie. Niemand durft daar z’n nek uit te steken, om z’n vingers maar niet te branden.”

Binnenkort starten proefvluchten. Allereerst in een afgeschermd gebied over een afstand van maximaal 4 kilometer op vliegbasis Deelen.

Daarna volgen proeven boven dunbevolkt gebied tussen twee vaste locaties. Uiteindelijk worden rechtstreekse vluchten van bijvoorbeeld ziekenhuis naar ziekenhuis uitgevoerd.

De initiatiefnemers achter Medical Drone Service geloven in hun project. De Europese regelgeving voor drones gaat juni volgend jaar drastisch op de schop. Dat biedt lucht.

De drone moet over drie jaar z’n eerste operationele vlucht kunnen maken, verwacht directeur Petra van Saaze van ANWB Medical Air Assistance, de baas van de traumaheli’s. „Maar dan moet alles meezitten.”

Pizzabezorging per drone stuit op maatschappelijk protest. Van Saaze verwacht dat bezorging van bloed minder bezwaren oplevert. „Zeker als het levensreddend is, dat vinden mensen belangrijk.” Een stille elektro-drone levert ook geen herrie op.

De drone staat in de startblokken. Het toestel kan de lucht in tot pakweg windkracht 6. „Niet heel veel”, erkent Zaman. AVY gebruikt het komende jaar om de inzet van de drone te verbeteren. Het streven is om in 95 procent van alle weersituaties vluchten te kunnen garanderen. Dag en nacht. Vooralsnog zonder zwaailicht.