President Donald Trump is blij met de uitspraken van de Amerikaanse ambassadeur bij de EU. Weliswaar zei Sondland onomwonden dat er sprake was geweest van het gewraakte voor-wat-hoort-wat, maar op de vraag of Trump hem dit zelf had gezegd, moest de diplomaat „nee” zeggen.

De Amerikaanse president zei tijdens een persontmoeting dat de uitspraken van Sondland hem vrijpleiten. „Het impeachment-onderzoek is voorbij.”

Sondland stelde echter wel dat de advocaat van Trump, Rudy Giuliani, hem had gezegd de Oekraïnse president Volodimir Zelenski voor een keuze te plaatsen. Wilde Zelenski een bezoek aan het Witte Huis kunnen brengen, dan moest er een onderzoek naar de Democratische presidentskandidaat Joe Biden en zijn zoon Hunter komen. De aan Kiev toegezegde 400 miljard steun diende als drukmiddel.

Geen geheim

Sondland maakte duidelijk dat hij een opmerking van Giuliani als uitspraak van Trump beschouwde. De president had hem afgelopen voorjaar immers gezegd dat hij met Giuliani moest samenwerken. Sondland verklaarde dit met grote tegenzin te hebben gedaan.

Later vroeg Sondland persoonlijk aan Trump wat hij wilde met Oekraine. Het antwoord luidde: „Ik wil niets. Geen voor-wat-hoort-wat. Maar zeg wel tegen Zelenski dat hij gaat doen wat hij moet doen.” Later legde Guiliani nog eens uit wat dat precies was.

In zijn verklaring zei de Amerikaanse ambassadeur dat ook vicepresident Mike Pence en minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo volledig op de hoogte waren van de lijn die Trump volgde. „Het voorstel was geen geheim.” Kort daarop gaf Pence een verklaring uit dat hij pertinent van niets wist.

De beweringen van Sondland worden door Democraten en Republkeinen verschillend uitgelegd. De leider van het impeachment-onderzoek, de Democraat Adam Schiff, ziet het getuigenis als een keerpunt. „Onomwonden heeft Sondland gezegd dat er sprake is geweest van voor-wat-hoort-wat. Het maakt niet uit dat Trump het woord ”tegenprestatie” niet zelf in de mond heeft genomen. Het feitelijk bestaan ervan toont aan dat er sprake was van omkoperij.”

Republikeinen trekken een andere conclusie. Sondland heeft aangenomen dat de president die tegesprestatie wil, maar heeft hem de opdracht niet gegeven.

Later op de dag zei Laura Cooper, werkzaam op het minsterie van Defensie, dat Kiev al op de dag van het omstreden telefoongesprek tussen Trump en zijn Oekraïense ambtgenoot in de gaten had dat er een voorwaarde lag. De toegezegde hulp zou niet komen als Zelenski geen onderzoek naar Biden en zijn zoon zou starten.