De afwaardering is nodig omdat E-Plus momenteel veel minder waard is dan de 20 miljard euro waarvoor KPN het mobiele telefoonbedrijf in 1999 verwierf. Ook andere Europese telecomconcerns hebben de afgelopen tijd hun mobiele bedrijven tegen een lager bedrag in de boeken gezet.

De afboeking op E-Plus geschiedt met terugwerkende kracht. Daardoor wordt het resultaat van KPN over 2001 voor 12,4 miljard euro negatief beïnvloed. Dat niet de hele afschrijving van 13,7 miljard euro in de boeken van KPN wordt verwerkt, heeft te maken met het feit dat het Japanse bedrijf NTT DoCoMo een minderheidsbelang heeft van 15 procent in KPN-dochter KPN Mobile.

Het bedrag dat KPN afschrijft, is hoger dan verwacht. KPN dacht enkele maanden geleden dat de afschrijving zou uitkomen op een bedrag tussen de 9 en 11 miljard euro. Volgens analist B. Siebrand van SNS Securities is de afwaardering weliswaar iets hoger dan verwacht, maar niet overdreven. „Als de opbrengsten uit UMTS (snel mobiel internet) gaan tegenvallen, moet het bedrijf over een paar jaar weer een afwaardering doen.”

KPN maakte donderdag eveneens bekend dat het E-Plus nu voor de volle 100 procent in handen heeft. Tot dusver bezat KPN 77,5 procent. De rest was in handen van het Amerikaanse Bellsouth. KPN heeft het resterende belang van 22,5 procent nu via een aandelenruil overgenomen van BellSouth.

Om het belang van BellSouth over te nemen, moest KPN bijna 235 miljoen nieuwe aandelen uitgeven, die 1,25 miljard euro waard zijn (tegen de slotkoers van woensdag). Dat komt neer op een belang van 9,42 procent. Daarmee is BellSouth na de Nederlandse staat de grootste aandeelhouder in KPN geworden.

De transactie met de Amerikanen heeft een papieren voordeel voor KPN. Het recht van BellSouth om de stukken te wisselen, stond in september 2001 voor 7,6 miljard in de boeken. Maar nu het daadwerkelijk is omgeruild, komt datzelfde recht per 31 december 2001 voor 712 miljoen euro op de balans. Er resteert dus een boekwinst van 6,8 miljard euro, wat een gunstig effect heeft op het eigen vermogen.

Zowel de afwaardering van de goodwill op E-Plus als de boekwinst op de omruilrechten bij BellSouth, zijn effecten die niet gepaard gaan met betalingen in cash geld. Het zijn louter boekhoudkundige acties, zonder enige invloed op de operationele gang van zaken. Analisten vinden dat de balans van de onderneming nu schoner wordt. Dat verhoogt de doorzichtigheid van KPN.

„Zo’n afwaardering maakt het voor KPN gemakkelijker om in de toekomst winst te maken”, meent analist J. Groot van FDA. „Het bedrag hoeft niet meer over vele jaren afgeschreven te worden en dat heeft een gunstig effect op de nettowinst.”