Tevergeefs protesteert kleuter Tijn. „Nee Tijn, jouw kijktijd is voorbij”, zegt moeder resoluut. Ze biedt een alternatief: „Bouw een toren in de zandbak.” Ouders hebben daarmee een van de vier tips te pakken die achterin het prentenboek staan afgedrukt. Het boekje is een project van Driestar educatief en Royal Jongbloed.

Naast het bieden van concrete alternatieven, adviseert het boekje onder andere om duidelijke afspraken te maken. De tips lijken wellicht een open deur, bevestigt Melinda Jansen, onderwijsadviseur bij Driestar educatief en kartrekker van de productie. „De tips zijn geen hogere wiskunde, maar je moet ze wel in de praktijk brengen. Opvoeden is weerbarstig. Zo’n tip over afspraken maken kan daarom houvast bieden aan ouders: stap niet over je eigen afspraak heen.”

Want duidelijke afspraken maken is volgens Jansen het belangrijkste wat ouders kunnen doen. „In afspraken klinken onderliggende waarden door, zoals samenzijn. Tegelijk zijn die waarden een spiegel voor jezelf als ouder. Stel jezelf de vraag: ben ik een voorbeeld voor mijn kind?” De 35-jarige Jansen heeft drie jonge kinderen van drie, zeven en negen jaar en put uit eigen ervaring: „Soms is het erg verleidelijk om mijn kind even een filmpje te laten kijken als ik ga koken. Ik kan er anderzijds voor kiezen om mijn zoontje te laten helpen in de keuken, ook al kost dat meer tijd. Of ik help hem op gang door eerst samen een kwartiertje met de blokken te spelen.”

Aantrekkingskracht

Boekjes over mediawijsheid voor de doelgroep tot vier jaar bestonden er vrijwel niet, aldus Jansen. „Terwijl ouders volop vragen hebben over de digitale opvoeding van kinderen.” Jansen merkt dat aan de vele aanvragen voor ouderinformatieavonden die de Driestar organiseert en de vragen die ze krijgt vanuit de scholen. „Ook peuters gebruiken geregeld de tablet, die heeft nu eenmaal een grote aantrekkingskracht op kinderen. Zo’n schermpje laat zich heel gemakkelijk bedienen en slingert vaak rond. Kleine kinderen maken van jongs af aan kennis met tablets en smartphones. Veel ouders zullen het wel herkennen: de rijen kinderselfies op hun smartphone.”

Het voornaamste doel van het voorleesboekje is om mediagebruik onderwerp van gesprek te maken, zegt Jansen. „Ik denk niet dat het kind de pedagogische boodschap van het boekje bewust meekrijgt. Maar het kijkt en luistert mee, er is herkenning. En dat kan zomaar het gesprek openen over zoiets als schermtijd”, denkt Jansen. „We willen bereiken dat ouders aan de slag gaan met de mediaopvoeding. Want kinderen worden niet zomaar mediawijs. Toerusten is daarom hard nodig.”

Daarnaast moet het boekje ouders prikkelen om na te denken over hun eigen mediagebruik, vertelt Jansen. „Ik gebruik regelmatig mijn smartphone om Buienradar te checken of boodschappen te bestellen. Maar je kinderen zien niet wat je doet, ze zouden maar zo kunnen denken dat ik alsmaar op de app van Duplo aan het spelen ben”, lacht Jansen. „Soms zeg ik daarom bewust wat ik ga doen als ik de telefoon erbij pak.”

Afweging

Tijn wil ”Brandweerman Sam” kijken, maar verder komt kijkinhoud niet ter sprake. De vraag naar verantwoorde inhoud is niet het thema voor dit prentenboekje, verklaart Jansen. „Andere publicaties, zoals Stapp, onze lesmethode over mediawijsheid, gaan die vraag niet uit de weg, maar geven aanwijzingen om een goede afweging te maken. Ouders denken nu eenmaal verschillend over de concrete inhoud. En voorbeelden noemen werkt niet, omdat er elke dag nieuw materiaal op internet bijkomt.”

Driestar koos bewust voor de boekvorm. „Ouders lezen hun kinderen gelukkig nog voor. Daar haken we bij aan. Een digitale productie zoals een e-book of een filmpje is vluchtiger en je pakt het er niet zomaar bij. Een boek blijft liggen en kan zo steeds opnieuw aanleiding tot gesprek vormen, zelfs met de wat oudere kinderen.”

Vanuit seculiere hoek is er in deze Week van de Mediawijsheid ook veel aandacht voor mediaopvoeding. Toch hebben de methodes van de Driestar meer te bieden, denkt Jansen. „Seculiere initiatieven zijn vooral erg praktisch en horizontaal gericht. Ze boren niet de diepere laag aan. Waar wij het verschil maken, is de grondhouding. Waarom doe je iets wel of niet online? Past het bij Gods bedoeling met ons leven?”

Verdiepingsslag

Die verdiepingsslag maakt de methode van Driestar wel, vindt Jansen. „Onze producten zijn gebaseerd op het idee dat er waarden onder de mediaopvoeding moeten liggen, zoals matigheid, integriteit en diepdenken.” Voor die waarden dienen vier metaforen van het christelijk leven als kapstok, vertelt Jansen. In die zogenoemde Mediacirkel wordt de christen als pelgrim, als burger, als dienaar en als leerling weergegeven. „Beseffen we ons dat we op reis zijn, dat we ook in mediagebruik ons dienend moeten opstellen? Dat we transparant zijn in wat we doen? Wat mij betreft kunnen we mediawaarden niet vroeg genoeg aan kinderen meegeven.”

Boekgegevens

Tijn blust het vuur, Liesbeth van Binsbergen; uitg. Groen Educatief; 30 blz.; € 12,95