Pas nadat ik het huurcontract had getekend, het huurbedrag en de borg contant had betaald, de huisbazin was vertrokken, de stilte overheerste en er geen afleiding meer was, had ik het in de gaten. Zachtjes trilde als een mini-aardbeving, zonder dat de glazen rinkelden, zo nu en dan mijn nieuwe woning op de bovenste en vijfde verdieping. Een blik op de kaart van Moskou leerde mij dat onder mijn flat een metrolijn loopt.

Het maakte me duidelijk dat je in Moskou niet aan de metro ontkomt. Want wie in de Russische hoofdstad woont, werkt, studeert, uitgaat en vrienden bezoekt, kan niet zonder de metro. Een beetje verstandige inwoner pakt niet de auto. Want het risico dat je terechtkomt in een file, zeker in de ochtend- en avondspits, is te groot.

De metro is snel, komt overal en is betrouwbaar. Met een interval van ongeveer twee minuten hoef je niet lang te wachten op de volgende. Het netwerk telt 15 lijnen, 269 stations en op een doordeweekse dag maken er 9 miljoen mensen gebruik van, schrijft het metrobedrijf op de eigen website. Over het algemeen hoef je nooit langer dan een kwartier te lopen om bij een station te komen.

Met zijn razende geluid, rijdt de metro altijd. Toen in 2010 een dodelijke aanslag plaatshad op metrostation Loebjanka, werden de beschadigingen aan het station vliegensvlug gerepareerd, de lichamen weggehaald en de bloedvlekken weggepoetst. Dezelfde dag ging de lijn weer open.

Want zonder de metro staat Moskou stil. De metrolijnen zijn de bloedvaten en de passagiers de bloedlichamen die het hart van de stad kloppend houden.

De metro is er ook voor het sociale leven, als ontmoetingsplek. Afspreken doe je in het midden van het station of bij de voetgangersbrug op metrostation Leninbibliotheek. „Ik ben in het blauw gekleed en heb een gitaar bij me”, schrijft Oleg Oesmanov (60) via WhatsApp, voordat we elkaar bij de voetgangersbrug voor het eerst ontmoeten. Asja Gasanova (21) heeft op station Arbatskaja afgesproken met een vriendin om te wandelen. Een paar meter verderop zit Tatjana Krasavina (52) onder de kroonluchters met kaartjes voor het theater te wachten op een vriendin.

Kroonluchters op een metrostation, hoor ik u denken? Ja, in Moskou bestaat het. Elk station is een juweel, zeker die in het centrum. Want bij een hoofdstad van een rijk horen metrostations met allure. Je kunt je vergapen op station Kievskaja aan mozaïeken die de vriendschap tussen Oekraïne en Rusland uitdrukken, de beelden van soldaten, arbeiders en sporters op Revolutieplein en de verwijzingen naar het boek Misdaad en Straf op station Dostojevskaja, vernoemd naar de schrijver Fjodor Dostojevski. Elk station geeft een tijdperk in de Russische geschiedenis en cultuur weer, vertelt Rimma Ostapets (62). Ook zij wacht op een vriendin om naar het theater te gaan.

In het jaar dat ik er woonde, merkte ik van de metro onder mijn huis niets. Behalve soms ’s ochtends rond 05.30 uur, als de eerste metro reed. Dan werd ik wakker van het razende geluid en de lichte trillingen in mijn flat, om vervolgens rustig verder te slapen.