Ik maak me zorgen. Niet zozeer om de stikstofproblemen. Ook niet om de schadelijke stof PFAS. Al zijn dat heel ingrijpende zaken, als je daar direct mee te maken hebt als boer, bouwer of grond- weg- en wateraannemer. Ook niet om de enorme stroom vluchtelingen. Al is het verschrikkelijk als je door aanslagen en onveiligheid huis en haard moet verlaten. Ook niet om de zorgen die er zijn voor het importeren van het extreme gedachtegoed uit het Midden-Oosten. Al vind ik dat wel erg spannend. Ook niet om de enorme opgaven als gevolg van de energietransitie en het klimaatakkoord. Al vraag ik me af hoe we dat gaan fiksen op zo’n klein grondgebied in zo’n kort tijdsbestek. Ook maak ik me niet zo’n zorgen over de discussie rondom Zwarte Piet. Al snap ik de gevoeligheid en zie ook ik dat deze discussie voor veel mensen erg vergezocht lijkt.

Onbegrip

Ik maak me zorgen over de groeiende kloof tussen de beslissers en de mensen over wie besloten wordt, over de kloof tussen beleidsmakers en de mensen op wie het beleid effect heeft. Over de kloof tussen de hoogopgeleide mensen wier wereld onze lands- en continentsgrenzen overschrijdt en de mensen die kozen voor een praktische opleiding wier wereld zich in de nabijheid afspeelt.

De perspectieven van de mensen zijn zo verschillend, dat dit leidt tot onbegrip. Sterker nog: het leidt tot het afhaken van mensen. Mensen trekken zich terug in ‘hun’ wereld, te midden van gelijkdenkenden en gelijkgestemden. Er wordt gesproken in wij-zij-termen. Ieder claimt zijn eigen waarheid. Personen die scherp kunnen verwoorden wat de groep bevalt, krijgen het gelijk en de steun. En zo drijven we steeds verder uiteen.

Ik hoor reacties als: „Laat ze maar kletsen, ze luisteren toch niet en ze gaan toch hun eigen gang. Ik zorg zelf wel dat ik me red.” Ik zie dat een groot deel van de bevolking in Nederland afhaakt of intussen al is afgehaakt. Het Nederland waar het zo goed geregeld is en waar we goed zijn (of waren?) in het polderen.

Als we niet uitkijken, groeien we hoe langer hoe verder uit elkaar. En dat is koren op de molen van de partijen die groot worden van deze polarisatie; groter worden dankzij het versterken van tegenstellingen tussen groepen. Personen en partijen die er graag met grote woorden een schepje bovenop doen. Niet met de oplossing komen, maar de kloof vergroten.

Verbinden

Volgens mij is de grootste uitdaging van nu niet het oplossen van de problemen. Ik herken en erken de meeste problemen wel, maar ik denk dat de grootste uitdaging van nu zit in het samen inzicht krijgen in elkaars wereld en van daaruit zoeken naar gezamenlijke belangen en oplossingen. Het kan niet afgedaan worden met enerzijds: „Wij hebben mandaat en weten wat goed voor u is.” Ook niet met anderzijds: „Wij haken af en voelen ons niet gebonden aan de door de overheid bedachte regels.” Zijn we met elkaar in staat om de beleidsmakers, de beslissers en de mensen die zich niet serieus genomen voelen met elkaar te verbinden? Of accepteren we deze tweedeling? En laten we toe dat mensen zich geen onderdeel van onze Nederlandse polder voelen?

Dat kan toch niet de bedoeling zijn? Wie durft zijn nek uit te steken om deze kloof te dichten? Ik doe graag mee!

De auteur is burgemeester van Renswoude.