Antisemitische afbeeldingen waren sinds de negende eeuw gemeengoed. Ook Luther vergeleek Joden met varkens. Diep verontwaardigd als hij was over hun afwijzen van de Messias. Een zwarte bladzijde in zijn biografie.

Inmiddels weet ik dat bovenbedoeld kerkgebouw ooit gewijd werd aan de heilige Antonius. Hij leeft voort in namen van plaatsen, zieken- en bedehuizen. Antonius was de beschermheilige van varkens en varkensboeren. Maar hij kon niet verhinderen dat in een halve eeuw tijd massa’s dieren en bedrijven sneuvelden. Gevolg van ziekten, lage vleesprijzen en protesten van omwonenden tegen de uitstoot van stikstof en ammoniak. Enkele jaren geleden dacht een Amerikaanse universiteit de oplossing te hebben: varkensmest omzetten in olie. Een alternatief voor de Haarlemmer, of rijdt mijn auto straks op ”piggy petrol”? Vroeger zag je die wroetende karbonaadjes bij elke boerderij. Vandaag zitten ze achter slot en grendel in megabedrijven, op weg naar het koelvak van de super. Nederland is nog altijd een belangrijke producent van varkensvlees. De buitenlandse vraag zal wellicht toenemen vanwege de varkenspest in landen van grootverbruik, zoals China en de Filipijnen.

Varkens worden bij ons geassocieerd met weinig verheven eigenschappen. Noemt mijn vrouw mijn werkplaats een zwijnenstal, dan weet ik wat me te doen staat.

Elders waardeert men het varken meer dan bij ons. Vanwege onbekendheid met schapen leerden missionarissen Papoeakindertjes: „Ik ben een varkentje van de goede Herder.” En dit jaar staat de Chinese astrologie in het teken van het varken. Geboren in zo’n jaar, word je gelukkig geprezen.

Ondertussen vertoont modern China steeds meer trekken van ”Animal Farm”, George Orwells boek waarin varkens de macht grijpen en een politiestaat vormen. Met de huidige president Xi lijkt de beer echt los. En of hij op de heilige Antonius mag rekenen?