Neem de lengte van een kingsize Kwekkeboom-kroket, daarvan passen er zeven in een meter. Leg 300 miljoen van die ragoutrolletjes in paneermeel achter elkaar en je kunt er de aarde mee omspannen. Een snack van 42.000 kilometer lengte verdwijnt jaarlijks in louter Nederlandse monden. Bitterballen, kaassoufflés en kiphapjes -ook bij Cold Food in het assortiment- zijn daarbij niet meegerekend.

„Onze export bedraagt 1 procent. Alleen een beetje heimweemarkt: voor mensen die zijn geëmigreerd, maar de Hollandse kroket niet kunnen missen”, aldus algemeen directeur Sjoerd Zwanenburg van Cold Food. „En buitenlanders vinden kroketten híer lekker, maar elders zijn ze toch vrij moeilijk te slijten.” Dan, met gepaste trots: „Op ambassadefeestjes over de hele wereld kom je wel onze merken tegen.”

De geschiedenis van Cold Food is lang en bijzonder ingewikkeld. Piet Laan legde in 1968 de basis, dat was het jaar dat hij in Bakkum op zijn kacheltje begon met de productie van verse kroketten. Nadien verhuisde het bedrijfje naar Egmond, weer wat later naar Oostzaan, na het aangaan van een samenwerkingsverband met de daar gevestigde Jongens Groothandel. In 1990 startte in de Zaanstreek de fabricage van de diepvrieskroket.

Productmanager Moniek Provoost van Cold Food loopt met zevenmijlslaarzen verder door de bedrijfshistorie. „Kwekkeboom verkocht in 1994 de receptuur, de rechten en het gebruik van zijn naam aan Van Dijk Food Products in Lopik. Arnold van Dobben deed een jaar eerder zijn naam en recept over aan Laan Snacks in Oostzaan, maar behield zeggenschap over z’n product. In 1996 nam Van Dijk -ook fabrikant van sauzen en vetten- Laan Snacks over.”

Zo werd Van Dijk eigenaar van de Kwekkeboom-kroket en van de Van Dobben-licentie. „Laan Snacks veranderde in Cold Food. Eind vorig jaar verkocht Van Dijk Cold Food aan Van Dobben en twee investeerders. Zo kreeg Van Dobben de licentie op z’n eigen kroket terug en werd hij mede-eigenaar van Kwekkeboom.”

Tijdens de rondgang door de fabriek -140 werknemers- wordt duidelijk dat de verschillende merknamen elkaar niet bijten, maar vooral aanvullen. Uit de acht productielijnen rollen jaarlijks 18 miljoen Kwekkeboom-kroketten, 22 miljoen Van Dobbens en 10 miljoen van de Laan-snacksvariant. De eerste staat voor „groot, rijker gevuld, meer culinair”, de tweede voor „kort en dik, met een volle zalvige ragout” en de derde voor een brede verscheidenheid kroketten met verschillende smaken ragout”, aldus Provoost. Van Dobben ligt als enige ook in de supermarkt.

De receptuur is geheim, maar het procédé is dat niet. „Een roux van margarine, bloem en water. Kruiden erbij, bouillon en gekookt vlees. In ons geval alleen rundvlees, in tegenstelling tot veel concurrenten die louter paardenvlees, draadjesvlees gebruiken.” Na opstijven en koelen van de vulling worden de ragoutballen uitgewalst tot staafjes en door een ’bad’ van eerst paneermeel en daarna van vloeibaar eiwit gerold. Bij een Van Dobben gebeurt dat één keer, een Kwekkeboom ondergaat twee keer die behandeling.

Veel van de concurrenten -Mora, Beckers, Van Geloven- „spuiten” hun kroketten, vertellen de mensen van Cold Food. „De gespoten ragoutworst wordt in stukjes gehakt en daarna door paneermeel gerold. Ons uitgangspunt, de uitgewalste ragoutbal, zorgt voor een wat onregelmatiger maar altijd herkenbaar model. Je kan op afstand zien: da’s een van Dobben en daar ligt een Kwekkeboom. Ze zijn onderling nooit helemaal identiek”, zegt Provoost.

Wat moet een krokettenfabrikant doen om te groeien in marktaandeel? Zwanenburg: „Sinds juni brengen we een Texels-lamsvleeskroket. Dat is voor een deel vervangingsmarkt, maar voor een ander deel kweek je nieuwe gebruikers. Hetzelfde geldt voor onze aspergekroket, die alleen verkrijgbaar is in dat seizoen. Verder moet je zorgen dat je aanwezig bent waar grote massa’s mensen zijn. Duinrell, Six Flags verkopen ons, bij een evenement als Lowlands zijn we. In de Arena, in de Kuip: allemaal plekken waar mensen trek krijgen in een kroket. Kennen ze eenmaal je naam en bevalt de smaak, dan vragen ze de volgende keer naar je.”

Zwanenburg verwacht zijn vijfjaardoelstelling te halen, maar ervaart ook dat de horeca -waar Van Dobben en Kwekkeboom het van moeten hebben- sinds de komst van de euro in een flinke dip zit. „Tel daar de gevolgen van de prijzenslag bij: wat betreft de kroketten zien we sindsdien een verschuiving van snackbar naar supermarkt. Mensen verdienen het prijsverschil kennelijk graag met thuisfrituren.”