Het is maandag 14 oktober. In het hele land trekken boeren met hun trekkers op naar de provinciehuizen. Het zijn er duizenden en ze hebben allemaal dezelfde eis: het strenge stikstofbeleid van de provincies, nog geen week eerder vastgesteld, moet van tafel.

Kwart voor twaalf staat de Markt in Arnhem al vol trekkers, de neuzen dreigend in de richting van het provinciehuis. Nog steeds komen boeren aanrijden. Medewerkers van landbouworganisatie LTO Noord, die de demonstratie in het weekeinde in allerijl heeft georganiseerd, dirigeren de voertuigen naar overgeschoten hoekjes. Ook aan de andere kant van het provinciehuis worden honderden tractoren geparkeerd: op de stoep van de Oranjewachtstraat, in het plantsoen en zelfs op de Rijnkade.

Op het grote plein zit de stemming erin. „Boeren, boeren”, klinkt het uit honderden kelen. Om twaalf uur trekt Mark Ormel, regionaal LTO-bestuurder in de Achterhoek en fungerend spreekstalmeester, de microfoon naar zich toe. „Laat horen dat we er zijn”, roept hij. Een storm van lawaai steekt op. De klokslagen van de Eusebius gaan verloren in het geluid van claxons van tractoren en meegebrachte toeters.

De politie schat het aantal trekkers op duizend, boeren zijn er nog veel meer. Het zegt iets over de woede van de agrariërs en het onbegrip over de zoveelste beperking die over hen wordt uitgegoten. Althans, zo voelen ze dat, verwoordt voorzitter Dirk Bruins van LTO Noord.

„We dachten dat de provincies nog dicht bij ons stonden”, zegt Bruins tegen de Gelderse landbouwgedeputeerde Peter Drenth. „Maar jullie hebben zonder enig overleg met ons en zelfs zonder een democratisch debat in de provinciale staten een beleidsmaatregel vastgesteld. Wij voelen ons geschoffeerd.”

Drenth heeft even daarvoor tevergeefs geprobeerd de boeren wat te sussen. „De stikstofproblematiek is niet jullie schuld, het is de schuld van Nederland als geheel. Er is geen sprake van dat jullie als enige voor een oplossing moeten zorgen” zegt hij.

De gedeputeerde biedt ook zijn excuses aan voor de snelle actie van de provincies. „Dat is te snel gegaan. We hebben te weinig aandacht gehad voor overleg met jullie. Dat gaan we vanaf nu anders doen””, belooft hij.

Maar het hoge woord waar de boeren om vragen, terugnemen van de maatregel, komt er niet uit. Het boegeroep is niet van de lucht. „Leugenaar”, roept iemand. „Woord houden”, schreeuwt een ander.

Als Drenth zegt dat hij nog een keer wil praten over het voornemen om latente stikstofrechten – ruimte in hun vergunning die boeren nog niet hebben benut – in te nemen, roepen de boeren: „Afblijven, afblijven!” Enkele heethoofden dringen op naar het op een wagen met strobalen geïmproviseerde podium. „We gaan hier niet weg voordat het beleid is ingetrokken”, roept een stevig gebouwde jonge boer.

De situatie dreigt uit de hand te lopen. „Intrekken, intrekken!”, scanderen de boeren.

Bruins redt de situatie door voor te stellen dat Drenth meteen met een delegatie van de boeren in gesprek gaat. En zo geschiedt. De gedeputeerde gaat met de LTO-bestuurders en enkele actievoerders -niet alle boeren zijn lid van LTO- naar binnen.

Onder de muziek van boerenrockgroep Normaal gebruiken de boeren op de Markt intussen een geïmproviseerde lunch. Enkele bakkers hebben broodjes aangeboden, LTO heeft voor een frietwagen gezorgd en de provincie schenkt koffie.

De gemoederen bedaren zienderogen. Als het begint te regenen, dringen de boeren de enorme hal van het provinciehuis binnen. Politieagenten leggen hen geen strobreed in de weg.

Intussen krijgen de boeren steeds meer hoop. Via sociale media houden ze elkaar op de hoogte van het verloop van de actie in andere provincies. „Overijssel is om”, gaat het rond. „Drenthe ook.” Na Friesland, dat vrijdag de stikstofmaatregel al introk, zijn dus al drie provincies op hun schreden teruggekeerd.

Na ruim een uur komen de onderhandelaars met Drenth weer naar buiten. De gedeputeerde klimt op de wagen. „We schorten de beleidsmaatregel op”, zegt hij. De boeren juichen. Even later klimmen de eersten weer op hun trekker. Het is bijna melktijd.