‘Ongeëvenaarde’ wijsheid nodig om catastrofe in Midden-Oosten af te wenden
De Koerdische strijders die momenteel in het noordoosten van Syrië door Turkije worden aangevallen, hebben volgens Donald Trump één groot nadeel. Ze hebben in de Tweede Wereldoorlog niet zij aan zij met de Amerikanen gevochten. Zij speelden evenmin een rol tijdens de landing in Normandië in juni 1944.
Waren ze destijds wél bondgenoten in de strijd tegen de nazi’s geweest, dan hadden ze wellicht op hernieuwde steun van de Verenigde Staten kunnen rekenen. Nu worden ze echter vriendelijk bedankt voor hun hulp bij het verslaan van Islamitische Staat. En verder zijn ze aan hun lot overgelaten. Dat lot bestaat vermoedelijk uit een bloedige confrontatie met het Turkse leger, waar de Koerden, ondanks al hun moed en gevechtservaring, niet tegen opgewassen zijn.
Maar misschien gloort er toch een sprankje hoop. „We houden van de Koerden”, zei de Amerikaanse president Donald Trump deze week, direct nadat hij zijn bizarre uitlatingen over de Koerden en de Tweede Wereldoorlog had gedaan. Dat dan weer wél.
En de Turkse president Erdogan moet ook oppassen. „Als Turkije iets doet dat ik, in mijn grote en ongeëvenaarde wijsheid, beschouw als te vergaand, zal ik de Turkse economie volledig vernietigen en uitwissen”, sprak hij in termen die normaal gesproken aan een ander type leider zijn voorbehouden.
Het is natuurlijk erg makkelijk om dit soort taal met het nodige sarcasme naar het rijk der retoriek te verwijzen. Van Trump zijn we stevige uitspraken gewend. Nu maakt hij het wel érg bont, maar vooruit. Zijn Republikeinse partijgenoten beginnen te morren, dus zal de president wel inbinden.
Intussen is er in het noorden van Syrië wél een nieuwe oorlog uitgebroken. De eerste doden en gewonden worden betreurd. En zoals altijd, is de bevolking de dupe. Een vluchtelingenstroom komt nu al op gang. Een humanitaire ramp dreigt. Om nog maar niet te spreken van de mogelijkheid dat Islamitische Staat herrijst en opnieuw dood en verderf zal zaaien.
Er is daarom nogal wat „grote en ongeëvenaarde wijsheid” nodig om een nieuwe catastrofe in de zwaar geteisterde regio af te wenden. Overigens niet alleen van Washington. Veel meer nog van Europa, dat nauwelijks raad met deze volgende crisis in het Midden-Oosten weet.
De roep om sancties en diplomatie klinkt weliswaar. Maar Europa schijnt niet te beseffen hoe hypergevoelig de Koerdische kwestie in Turkije ligt. Erdogan is vastbesloten met de Koerden af te rekenen, nu de Verenigde Staten de laatste militaire belemmeringen hebben weggenomen.
En als Europa te veel kritiek heeft? Dan zet Ankara de poorten naar het Westen open en drijft miljoenen vluchtelingen onze kant op. Die retoriek moet wel degelijk serieus worden genomen. Want in tegenstelling tot Trump, heeft Erdogan geen partijgenoten die op de rem trappen.