Het is voor ouders moeilijk om te ervaren dat ze geen grip meer hebben op hun groter wordende kinderen. Ze hebben, als het goed is, de natuurlijke behoefte om hun kinderen te beschermen tegen het kwaad. Het behoeft geen uitleg dat ook het overmatig gebruik van alcohol kwaad genoemd kan worden en dat dit in het licht van Gods Woord een grote zonde is.

Zoals met veel zonden het geval is, neemt ook dit kwaad sluipenderwijs toe. Het is dus van belang dat Mark zelf gaat inzien welke gevolgen zijn drinkgedrag op de lange termijn heeft.

Ontwikkeling

Een van de gevolgen van overmatig alcoholgebruik is dat de ontwikkeling van de hersenen verstoord raakt. De hersenen ontwikkelen zich tot ongeveer het 24e levensjaar. Wanneer die ontwikkeling stagneert, heeft dat zijn invloed op het karakter en het gedrag van kinderen. En bij jongeren die regelmatig drinken is de kans op alcoholverslaving op latere leeftijd groter. Van jongens is bekend dat overmatig alcoholgebruik de botontwikkeling remt.

Overmatig gebruik van alcohol heeft ook invloed op het leervermogen van jongeren. Je concentreren wordt er moeilijker door. Na een avond veel drinken kun je de volgende ochtend nog steeds onder invloed zijn. Jongeren hebben net als volwassenen na een weekend stevig drinken zeker twee dagen nodig voor herstel. Het overmatig gebruik van alcohol heeft dus directe gevolgen voor de schoolprestaties van Mark. De schade die als gevolg van het alcoholgebruik ontstaat, is blijvend van aard. Verloren vaardigheden kunnen niet meer opnieuw worden aangeleerd.

Voorlichting

Meestal zijn jongeren zich niet bewust van de blijvende aard van de schade. De toekomst is nog ver weg en je bent tenslotte maar één keer jong. Steeds vaker bieden scholen voorlichting aan om jongeren te informeren en hen weerbaar te maken tegen de gedachten dat drinken stoer is en dat je dat moet doen om bij de groep te horen. In veel gevallen ligt er grote onzekerheid aan ten grondslag.

Mark is oud genoeg om hem verantwoordelijk te stellen voor zijn gedrag. Ga samen na waarom maat houden bij het drinken zo’n struikelblok voor hem is. Zo kan het probleem bij de wortel worden aangepakt.

Groepsdruk

Groepsdruk is een van de meest voorkomende redenen waarom jongeren geneigd zijn de grens op te zoeken. De angst om buiten de groep te vallen weegt vaak zwaarder dan de gevolgen op de langere termijn.

Het is dus zaak om Mark mentaal weerbaarder te maken. Het is van belang om te benadrukken dat het er tijdens een avondje stappen met vrienden meer toe doet dat de sfeer ontspannen en gezellig is. De aard van de consumptie dient daarop geen invloed uit te oefenen. Wissel het consumeren van alcoholische dranken af met drankjes die geen alcohol bevatten.

Hierdoor wordt bereikt dat Mark zich meer bewust wordt van zijn drinkgedrag, en voorkom je dat het drinken uit de hand loopt. Onder jongeren heerst vaak de naïeve gedachte dat het hun niet overkomen zal dat ze dronken worden. Wil dit inderdaad niet zover komen, dan is het van belang om een limiet te stellen aan het drinkgedrag. Dit vraagt van ouders enig vertrouwen. Verbind aan het beschamen van dit vertrouwen concrete consequenties. Ouders weten vaak zelf het best voor welke sancties hun kind gevoelig is.

Spanningsveld

Over het algemeen vinden jongeren het niet leuk als je hen confronteert met hun negatief gedrag. Waarschijnlijk zal Mark het argument aanvoeren dat hij geen klein kind meer is, en dat zijn ouders hem niet hoeven te controleren.

Gezien zijn leeftijd is Mark inderdaad geen klein kind meer te noemen. Uit zijn gedrag blijkt echter dat hij zelf de verantwoordelijkheid voor zijn drinkgedrag niet neemt. Zolang hij dat niet doet, zullen de ouders hun zoon tegen zichzelf moeten beschermen. Wanneer hij er daadwerkelijk blijk van geeft zijn gedrag positief te veranderen, kunnen de ouders een stapje terug doen. Tot die tijd blijft het spanningsveld bestaan tussen Mark verantwoordelijkheid te laten nemen en het handhaven van het ouderlijk gezag.

Grenzen

Zowel aan het drinkgedrag als aan de bijkomende agressie moeten grenzen worden gesteld. Het zal duidelijk zijn dat agressief gedrag direct dient te stoppen, omdat dit ook voor de overige gezinsleden tot een onveilige situatie leidt. Bij vertoning van dit gedrag moet het met daadkracht een halt worden toegeroepen.

Het kan beslist geen kwaad als ouders laten merken wat het gedrag van hun zoon emotioneel met hen doet. Het ligt voor de hand dat de huidige situatie bij ouders gevoelens van pijn en onmacht oproept.

Wanneer de relatie met Mark ernstig verstoord raakt, kan hulp van een derde partij noodzakelijk zijn. Als de hulp vanuit het netwerk ontoereikend is, moet er professionele hulp worden geboden. Het helpt een jongere als hij of zij een of meerdere vrienden in vertrouwen neemt en hun vraagt te helpen om de grens te bewaken op de momenten dat het toezicht van de ouders ontbreekt. Mark is op een leeftijd dat vrienden veelal meer invloed hebben dan ouders.

Communiceren

Hoe verstoord de relatie met Mark ook is, het is desondanks van groot belang dat de ouders met hem blijven communiceren. Het vraagt veel geduld en tact om een confronterend gesprek aan te gaan. Een goede voorbereiding is daarbij het halve werk. Ouders zouden goed moeten nadenken over de vraag welk doel ze met een gesprek willen bereiken. De beste benadering is: tegelijk fijngevoelig en direct. Als Mark niet in de gaten heeft waar hij mee bezig is, bewijs je hem geen dienst met vage toespelingen of indirecte opmerkingen. Hij is immers blind voor zijn eigen gedrag en mist daarom het kader om de betekenis van dergelijke indirecte opmerkingen te duiden.

Wanneer het tijdens een eerdere confrontatie geëscaleerd is, is het raadzaam daar in een volgend gesprek op terug te komen. Voor beide partijen geldt dat het vertrouwen gewonnen wordt als men bereid is eerder gemaakte fouten eerlijk te benoemen.

Toekomst

Het veranderen van gedragspatronen kost tijd. Het is goed als ouders zich dat realiseren en Mark de kans geven om fouten te maken, en deze te herstellen. Ouders hebben echter wel de taak om voorwaarden te stellen wanneer Mark gedronken heeft. Zo is het bijvoorbeeld vanwege de veiligheid reëel als ouders stellen dat verkeersdeelname dan uitgesloten is.

Wanneer er in de toekomst geen blijvende gedragsverandering tot stand komt, moet er professionele hulp worden gezocht. De motivatie van Mark is hierin cruciaal. Het is raadzaam om samen met Mark een harde grens te trekken die niet overschreden mag worden alvorens dit traject in te gaan.

Tips

Wees concreet in het stellen van grenzen.

Stel een drinklimiet in voordat Mark de deur uitgaat.

Wees direct in de communicatie ten aanzien van negatief gedrag.

Blijf communiceren.

Geef Mark de kans om fouten goed te maken.

Zoek steun bij vrienden.

Zoek indien nodig professionele hulp.

Wilt u reageren of hebt u vragen over opvoeding? Leg ze (anoniem) voor aan de medewerksters van Eigenwijzer. Dat kan door de situatie en de (gezins)omstandigheden, liefst uitvoerig, te mailen naar: wijs@rd.nl of te sturen naar: RD, t.a.v. redactie Wijs, Postbus 670, 7300 AR Apeldoorn.