Kan de stad klimaatproblemen oplossen?
Rond 2050 zal twee derde van de wereldbevolking in de stad leven. Volgens sommige stadsplanners is een nieuwe visie op stedelijke infrastructuur dé sleutel tot de oplossing van de bevolkings- en klimaatcrisis.
Alles wijst erop dat in 2050 zes van de negen miljard mensen –twee derde van de totale bevolking– in stedelijk gebied zal wonen. Nu al leeft 55 procent van de mensen in een stad, dus deze cijfers zijn geen verrassing. Een belangrijke vraag is dan of deze urbanisatie een probleem is, of eerder een kans.
Sommige stadsexperts menen dat de toekomst van steden nauw verweven is met het succes of het falen van de mens om met de klimaatcrisis om te gaan. „Wat wij nodig hebben is een aanpassing op grote schaal, en wel meteen”, zegt Aniruddha Dasgupta van het World Resources Institute.
Steden nemen slechts 2 procent van het landoppervlak in, maar produceren wereldwijd 70 procent van het afval. Ze zijn verantwoordelijk voor 70 procent van de uitstoot van broeikasgassen en slokken 60 procent van de beschikbare energie op. Als we weten dat er nog veel meer stedelijke infrastructuur zal bijkomen, is het goed de huizenmarkt eens van nabij te bekijken.
Woningsector
Zelfs met een miljard mensen die wereldwijd in informele nederzettingen wonen, gebruikt de woningsector 40 procent van alle hulpbronnen op aarde en is ze verantwoordelijk voor meer dan een derde van de totale uitstoot.
„Efficiënte technologie kan dat hele stedelijke vestigingspatroon veranderen. Duurzaam ontwerp kan leiden tot degelijke, betaalbare huisvesting en het overmatig gebruik van natuurlijke hulpbronnen beperken”, zegt Anna Dyson van het Yale Center for Ecosystems in Agriculture (CEA).
Experts die begin september samenkwamen aan Stanford University in Californië om de toestand van de aarde te bespreken, kwamen tot de conclusie dat focussen op stadsbeleid een kans is om snel en doelgericht actie te ondernemen. Overal ter wereld zijn mensen bezig met innovatieve projecten rond huisvesting. De zogeheten tiny houses (kleine huisjes), onder meer ontworpen door CEA, zijn hiervan een voorbeeld. Daarbovenop biedt een microlandbouwmuur in de stad het hele jaar door groenten en plantaardige luchtzuivering.
Het zijn slechts enkele van de vele innovatieve ideeën die wereldwijd worden ontwikkeld. Het recente Stedelijke Kansen-rapport van de Coalition for Urban Transitions stelt dat het mogelijk is om 90 procent van de uitstoot van steden te verminderen. Dat kan met behulp van de huidige beschikbare technologieën en toepassingen in gebouwen en het transport, door meer materiaalefficiëntie en een beter afvalbeleid.
Vooral in Zuid-Azië groeien de steden razendsnel en in 2050 zullen ze naar schatting twee miljard extra mensen moeten huisvesten. „We weten dat de kans groot is dat slechts drie landen –India, China en Nigeria– verantwoordelijk zullen zijn voor 35 procent van de wereldwijde stedelijke bevolkingsgroei tussen 2018 en 2050”, zegt Jilian Du van het World Resources Institute. „Naarmate deze steden in bevolking groeien, kan de uitbreiding hen in een crisissituatie brengen, aangezien dat vaak gepaard gaat met verstoord beheer van land, gebrekkige dienstverlening en het ontstaan van sloppenwijken.”
Verder hebben berekeningen aangetoond dat een investering van 1800 miljard dollar per jaar in de reductie van de uitstoot van CO2 in 2030 een kostenbesparing van 2800 miljard dollar zou betekenen. Die kan oplopen tot maar liefst 7000 miljard tegen het jaar 2050.
Transport
Huisvesting is heel belangrijk, maar dat geldt ook voor transport binnen de steden. Als de grote meerderheid van de mensen in steden zal leven, zal stedelijke mobiliteit een sleutelrol vervullen. Om de CO2-uitstoot van verkeer te verminderen, is het van cruciaal belang om elk bewegend object te monitoren en het zo efficiënt mogelijk in te zetten.
Sloppenwijken maken deel uit van veel steden, maar menig planner beschouwt de ontwikkeling ervan als een groot probleem, zeker wie in ontwikkelingslanden met megasteden werkt.
„Sloppenwijken hoeven geen probleem te zijn”, vindt Jonathan Hursh van Utopia. „Ze kunnen een pluspunt zijn. We kunnen ze opnieuw ontwerpen als leefbare, lichte en aanpasbare plaatsen. Plaatsen die beter passen bij de moderne wereld, waar een diverse groep burgers niet alleen kan overleven, maar ook gedijen”, meent Hursh.
