De voornaamste ergernis van de vakbonden is het regeringsplan om de fiscale voordelen voor het prepensioen af te schaffen. Men overweegt zelfs om een landelijk referendum daarover te organiseren. Dat idee komt bij GroenLinks vandaan.

Het zou het eerste landelijke referendum zijn. Het gaat dan overigens om een raadgevend referendum, op basis van een tijdelijke wet die binnenkort afloopt. Regering en Kamer zijn aan de uitslag niet gebonden. Er zijn bovendien hoge drempels om zoiets te organiseren.

Het afschaffen van VUT en prepensioen raakt een grote groep mensen tussen de 50 en de 65 heel direct. De 65-plussers hebben er eigenlijk geen belang bij. Zij zijn dat stadium al gepasseerd.

Voor de jongere generatie geldt dat het prepensioen nog ver weg is. Bovendien overheerst bij hen de gedachte dat het, gezien de vergrijzing, welhaast onvermijdelijk is dat zij langer doorwerken dan hun ouders. Zij willen niet het risico lopen om mee te betalen aan regelingen waarvan ze nooit zullen profiteren.

Daarbij komt dat de vakbeweging de kans heeft laten lopen om met het kabinet tot een redelijk vergelijk te komen. Kabinet en werkgevers vonden een vroegpensioen vanaf 62,5 jaar aanvaardbaar. De vakbeweging wilde vasthouden aan de leeftijd van 62 jaar. Bovendien eiste ze per se een collectieve regeling.

Het kabinet voelde zich toen ook niet meer gebonden aan zijn eigen aanbod en koos voor de harde lijn. Overigens heeft de Raad van State juridische bedenkingen bij het regeringsplan. Er zou sprake zijn van dubbele belastingheffing.

In de Tweede Kamer bestaat er inmiddels een meerderheid om een ruimere overgangsregeling in het leven te roepen. Het kabinet legt de grens bij hen die eind dit jaar de leeftijd van 60 hebben bereikt. De regeringsfracties willen ook aan vijftigers de ruimte bieden om voor een vervroegd pensioen te sparen.

Alles bij elkaar is het niet te verwachten dat de sociale onrust dit najaar grote vormen aanneemt, al liggen ook de regeringsplannen inzake de WAO onder vuur.

Wat dat betreft heeft de Duitse regering het op dit ogenblik een stuk moeilijker. Na veel geaarzel is de links-groene regering daar gekomen met voorstellen om de werkloosheidsuitkeringen te beperken. Dat roept echter fel verzet op. Vooral in het oosten van Duitsland, waar de werkloosheid hoog is. Veel inwoners van de voormalige DDR beschouwen zich nog steeds als tweederangsburgers.

Binnen Europa geldt Duitsland echter bij uitstek als het land waar een rigide arbeidsmarkt en hoge sociale uitkeringen de noodzakelijke aanpassingen van de economie blokkeren. Als gevolg daarvan blijft de werkloosheid op een hoog niveau. Hoe langer je dan wacht met ingrijpen, des te pijnlijker het is.