De tijd dat spaarders konden rentenieren, is voorlopig voorbij. Sluipenderwijs is het rentepercentage de afgelopen jaren gedaald en bereikt nu bijna de nul procent. De kans bestaat zelfs dat er een zogenoemde negatieve spaarrente ontstaat, waarbij de spaarder geld aan de bank moet betalen. Een ‘boete op sparen’ wordt dat in de volksmond genoemd. In België is het verboden voor banken om het zover te laten komen, in Duitsland wordt serieus nagedacht over een wettelijk verbod.

Rare gewaarwording

Ook in de Nederlandse politiek rijpen de geesten om tot een dergelijk verbod te komen. Donderdag stelde CDA-Kamerlid Erik Ronnes schriftelijke vragen aan minister Wopke Hoekstra (Financiën). Ronnes noemt het „ongehoord” dat mensen met spaargeld hierover een „boete” moeten betalen.

Hij suggereert een verbod op negatieve rente. „Ik zou het graag willen verbieden om de rentes onder de nul te laten komen, maar hak pas de knoop door als de effecten in beeld zijn. Het zou een rare gewaarwording zijn als spaarders beboet worden op hun spaargeld. De overheid is er om consumenten te beschermen. In België bestaat zo’n wet al, dus het kan”, stelt hij vrijdag desgevraagd. Ronnes heeft de minister verzocht een onderzoek te starten naar de gevolgen van een wettelijk verbod op negatieve spaarrentes.

Vorige week stelde Kamerlid Henk Nijboer (PvdA) ook al vragen en drong aan op een dergelijk verbod. Volgens hem behalen banken nog altijd goede winsten. Het vertrouwen in de financiële instellingen zou volgens hem een knauw kunnen krijgen als zij overgaan op negatieve rentes. Ook de SP vindt een verbod nodig, al is het niet de beste oplossing. Mahir Alkaya: „Dan komt de pijn wel bij banken te liggen en dat is inderdaad scheef, maar ik heb daar geen medelijden mee.”

SGP en ChristenUnie willen ook een negatieve rente voorkomen. „Het is heel gezond en verstandig om te sparen voor slechtere tijden. Dat wordt nu al ontmoedigd door de lage rentes. Dat moet niet nog gekker worden. Het is een goede zaak dat er wordt gevraagd om een onderzoek”, aldus SGP’er Chris Stoffer. „Negatieve rente kan ertoe leiden dat spaarders hun geld van de bank halen, met alle gevolgen van dien. Ik wil graag weten wat de effecten van een verbod zijn, bijvoorbeeld op de stabiliteit van banken”, zegt CU-Kamerlid Eppo Bruins. Aan het einde van deze maand komt Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank, naar de Tweede Kamer om hierover van gedachten te wisselen.

Kortzichtig

Er klinkt ook kritiek op een mogelijk verbod. „Ik vind een verbod op een negatieve spaarrente kortzichtig”, zei financieel journalist Hella Hueck deze week in het radioprogramma Dit is de Dag. „Daarmee los je het probleem niet op, want banken gaan hierdoor verlies leiden. Zij moeten dan gaan reorganiseren, er vallen ontslagen. Het is dan net een waterbed, want het probleem komt ergens anders terecht.”

Het is nu wachten op de schriftelijke antwoorden van minister Hoekstra. Daarin zal meer duidelijk worden over zijn standpunt op negatieve rentes en of het kabinet voornemens is om hier stappen tegen te ondernemen.