Gemeenten kleden mantelzorgcompliment steeds verder uit
Veel mantelzorgers mogen dit jaar (weer) rekenen op een blijk van waardering van de overheid. Mantelzorgers zijn vrijwilligers, die belangeloos veel tijd besteden aan de verzorging van chronisch zieke of anderszins ernstig beperkte familieleden, vrienden of buren. Jaarlijks mogen de zorgvragers een mantelzorger voordragen voor een mantelzorgcompliment als waardering voor hun inzet. Veel zorgvragers hebben deze week de brief voor de aanvraag ontvangen.
Toen de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) in werking trad, kwamen diverse zorgverplichtingen die eerder bij de rijksoverheid lagen, bij de gemeenten terecht. In deze wet worden gemeenten ook opgedragen om een jaarlijkse waardering voor mantelzorgers vorm te geven. Daarvoor krijgt de gemeente ook een budget, dat echter niet geoormerkt is. Het staat de gemeenten vrij zelf keuzes te maken in mantelzorgondersteuning en -waardering. Gaf de rijksoverheid deze mantelzorgers nog jaarlijks 250 euro, veel gemeenten zien mantelzorgwaardering als een bezuinigingspost op de zorg.
Soms kunnen mantelzorgers nog een geldbedrag tot wel 200 euro tegemoet zien, maar steeds vaker kiezen gemeenten voor een waardering in natura. In Utrecht werden mantelzorgers bedankt met een taart, in Groningen met een ijsje of een bos bloemen. Rotterdam waardeert de mantelzorgers met een tegoed van 25 euro op de OV-chipkaart. Zwolle biedt de vrijwilligers een VVV-cadeaukaart aan, met daarbij een ”Maand van de Mantelzorg” met activiteiten als Bollywooddansen, keramiekschilderen of een Sing-a-long-musical. Welke waardering je als mantelzorger mag verwachten, hangt dus af van de gemeente waarin je woont. Jaarlijks echter wordt verder bezuinigd op de mantelzorgwaardering. Thuiszorgbureau Zuster Jansen berekende dat het gemiddeld uitgekeerde bedrag in 2017 148 euro was, de Rabobank meldt dat in 2018 gemiddeld 112 euro is weggeven.
Mantelzorg is van uitermate groot belang, maar komt steeds verder onder druk te staan. Met het overheidsbeleid om steeds meer mensen –lees vrouwen– te laten participeren op de arbeidsmarkt is het potentieel aan mensen die klaar kunnen staan voor hun naaste flink geslonken. Voor veel van degenen die wel tijd beschikbaar stellen voor belangeloze (onbetaalde) hulpverlening, gaat de draaglast steeds meer drukken. Nieuwsplatform Zorgvisie.nl stelt dat de komende twintig jaar het potentieel aan mantelzorgers zal halveren. Deze zorgverleners verdienen daarom alle steun van overheid en samenleving. Waardering kan meehelpen om de zware taak die veel mantelzorgers in stilte verrichten, vol te houden.
De mantelzorgwaardering is een cadeautje, met recht een blijk van waardering. Maar het kan ook door de ondergrens heen zakken; en dan wordt het een belediging, misschien zelfs ervaren als minachting. Dat valt niet meer goed te maken met mooie wollige woorden.
