Het is een uniek record: alle vijf tot nu toe verschenen delen in de serie stonden de afgelopen weken in de top tien van bestverkochte Nederlandse boeken. Dat is een succes dat louter aan mond-tot-mondreclame te danken is, want vorige maand nog schreef Michel Krielaars in de NRC over deze reeks: „800.000 keer verkocht maar in geen kwaliteitskrant besproken.” En in de rest van zijn column legde hij uit waarom dat helemaal terecht was: de hoofdpersonen reageren „te knullig om geloofwaardig te zijn” en „geven je het gevoel op een mislukte sensitivity-training te zijn beland.” Einde verhaal.

Nu lijkt Krielaars me een man die nooit eerder romantische fictie gelezen heeft en om te beginnen al neerkijkt op lezers die smullen van de lectuur van Santa Montefiore en Maeve Binchy, of –vroeger– Leni Saris en Sanne van Havelte. De meeste mannen hebben dat trouwens. Ze vinden romantische fictie oppervlakkig, onrealistisch en gewoon fout. Misschien zijn ze ook bang dat de verwachtingen van vrouwen door het lezen van zulke verhalen onnoemelijk hoog komen te liggen – zodat ze er zelf niet meer aan kunnen voldoen.

Wegdromen

Maar vrouwen onder elkaar geven makkelijk toe dat zo’n boek een snack kan zijn, zoiets als een ijsje of een hamburger of een dikke frikandel speciaal. Echt iets voor de zomer, als je op vakantie bent en je het jezelf gunt om eens een paar uurtjes aan níét nuttige of diepgravende of betekenisrijke literatuur te besteden. Zie de populaire boekenwebsites, waar –anders dan in de kwaliteitskranten– precies te ontdekken valt wat lezeressen in de ”Zeven zussen”-serie aanspreekt.

Zomaar een greep uit de reacties bij het eerste deel (allemaal door vrouwen geschreven, nergens een mannennaam te bekennen): „Ik vond het heerlijk om elke keer in het boek weg te duiken.” „De romantiek, maar ook het verdriet, raakte mij als lezer echt.” „Het lijkt wel een sprookje, maar de uitwerking van de personages maakt dat het toch echt voelt.” „Geeft zin om te reizen, een vleugje geschiedenis, een vleugje romantiek, en toch spannend.” „Wat een prachtig boek om bij weg te dromen.”

Realistisch hoeft het dus allemaal niet te zijn, juist niet. Als de karakters en de emoties maar ‘echt’ aanvoelen en als het tegelijkertijd maar zo sprookjesachtig is dat je er lekker bij kunt wegdromen. Op die manier naar een verhaal kijken, dat zal de meeste mannen nooit lukken, want hoe kun je nu iets waarderen dat zo onrealistisch in elkaar zit? Maar pas als je dat snapt, snap je waarom de vijf tot nu toe verschenen delen uit de ”Zeven zussen”-serie van de Iers-Britse schrijfster Lucinda Riley voltreffers zijn.

Toevalligheden

Een geheimzinnige familie van zes geadopteerde zussen (en een onbekende zevende). Een mysterieuze adoptievader die bij zijn overlijden aan elk van de zussen een brief nalaat om haar op het spoor te zetten van haar eigen geschiedenis. Als gevolg daarvan: verre reizen, spannende avonturen en een scheutje wereldhistorie, gemixt met veel ware liefde, maar ook gebroken harten en liefdesverdriet. Elke zus heeft haar eigen boek – de serie zal dus uit zeven delen gaan bestaan, waarvan er inmiddels vijf zijn verschenen.

Op het eerste gezicht hangt de plot aan elkaar van uiterst onwaarschijnlijke toevalligheden. Elk van de –stuk voor stuk beeldschone– zussen komt in de zoektocht naar haar afkomst toevallig terecht bij een van de beroemdste of meest interessante families in het verre land waar ze naartoe reist. En alle voorspelbare motieven van de romantische fictie komen voorbij: de vraag naar het onbekende verleden, het sieraad dat een cruciale rol speelt bij de zoektocht, de ontmoeting met een ridderlijke man die hindernissen uit de weg ruimt, de toevallige ontdekking van oude liefdesbrieven, de tragische liefdesgeschiedenis van een verre voorouder, de onthulling van een luisterrijke afkomst.

Het spoor van de oudste zus, uit het eerste deel, leidt bijvoorbeeld naar de bekendste adellijke familie van Rio de Janeiro, terwijl er ook geheimzinnige banden zijn met de maker van het beroemde beeld van ”Christus de Verlosser” dat boven de Braziliaanse stad uittorent. Die herkomst biedt de schrijfster volop kansen om allerlei historische bijzonderheden in haar verhaal te verwerken, en dat maakt het weer extra aantrekkelijk voor lezers die daardoor het gevoel hebben dat ze ook nog iets opsteken over de geschiedenis van Brazilië (of Noorwegen, of Australië, of Spanje, of waar de toekomstige delen zich ook maar mogen afspelen).

Suikerzoete fondant

De verhalen uit de ”Zeven zussen”-reeks zijn geen Bouquetreeksverhalen. In feite lijken ze qua stijl en toon best veel op de gemiddelde Amerikaanse christelijke roman (hoewel ze hier en daar grover taalgebruik en explicietere scènes bevatten). In de manier waarop relaties beschreven en uitgewerkt worden zijn de boeken van Lucinda Riley zelfs behoorlijk realistisch te noemen – lang niet altijd leven de geliefden nog lang en gelukkig.

Maar rond die kern van alledaags brood zit een suikerzoete laag fondant die wat minder gezond smaakt: enorme luxe villa’s en hotels, dure zeiljachten en bedienend personeel dat voor vervoer, maaltijden en opgemaakte bedden zorgt (zodat de hoofdpersonen zich niet door zulke trivialiteiten laten afleiden).

Verder zijn alle religies voor de zeven zussen even interessant, wie verliefd wordt gaat onmiddellijk met de ander naar bed, vrouwen zijn sterk en zelfstandig, het maakt niet uit wie je grootbrengt als diegene maar van je houdt, relaties geven het leven zin en zijn daarom het állerbelangrijkste ter wereld, en geloof speelt geen enkele rol bij het maken van levenskeuzes.

Samen met het spannende, makkelijk verteerbare verhaal krijg je dus als lezer van de ”Zeven zussen”-serie (en van welk boek dan ook) ongemerkt heel wat moraal en levensbeschouwing binnen. Maar de kunst is om daarbij niet alleen fronsend naar de oppervlakte van het verhaal te kijken, maar vooral te speuren naar de kern van de achterliggende levensbeschouwing, naar datgene wat op de bodem van het hele verhaal ligt. Dat is immers vaak herkenbaarder dan je weten wilt.

Liefde en plicht

Om de vergelijking met christelijke romantische fictie nog even door te trekken: ook christelijke romans in dit genre gaan altijd over het vinden van de ware liefde, die ene, uiterst zeldzame zielsverwant die je alleen bereikt door je hart en je ware gevoelens te volgen – waarbij het kan gebeuren dat je voor een moeilijke keuze tussen liefde en plicht komt te staan.

Bij de ”Zeven zussen” zijn de dilemma’s moderner: het gaat niet om de keus tussen geloof en liefde of tussen trouw en hartstocht, maar om de keus tussen je familie en je geliefde. Of tussen jezelf en je relatie(s). Of tussen de zorg voor je ouders of je kind en je liefde voor een man die onverenigbaar is met die plicht.

Dat past bij de hedendaagse moraal, waarbij ”trouw zijn aan jezelf en je familie” het grote gebod is, dat ”trouw aan God en Zijn geboden” vervangt. Die verschuiving is trouwens onder christenen evenzeer zichtbaar als onder niet-christenen – wie weet wat er zou gebeuren als er een keus vóór God en tégen onszelf, onze kinderen, onze familie en onze gemeenschap van ons gevraagd wordt?

Daarom is het grondthema van de ”Zeven zussen”-serie herkenbaar voor vrouwen van alle tijden. Iedereen heeft immers weleens voor een moeilijke keus gestaan, en niemand krijgt in het leven altijd wat hij of zij graag wil. De concrete dilemma’s waarover deze verhalen gaan mogen geseculariseerd zijn, ten diepste gaat het altijd om de keus tussen liefde en plicht, om het onder ogen zien van jezelf en je eigen geschiedenis, en om de vraag wat het allerbelangrijkste is in het leven.

Maar de vraag is of Lucinda Riley daarop een goed antwoord geeft.

Boekgegevens

”De zeven zussen”, ”Storm”, ”Schaduw”, ”Parel” en ”Maan”, Lucinda Riley; uitg. Xander Uitgevers; 550-600 blz. per deel, € 12,99 (deel 1) of € 20,99 (overige delen)