„Meer geweld na Indiase aanpak Kasjmir”
Met het beëindigen van de autonome status van Kasjmir wakkert India het radicalisme onder jongeren aan en doet het gematigde stemmen verstommen. Snel terugschalen van de militaire overmacht daar, luidt het advies.
Vooral critici vrezen dat met name de manier waarop de overheid de status van Kasjmir heeft ingetrokken een averechts effect gaat hebben. Invloedrijke journalisten, zoals Sagarika Ghose, zijn bang dat door de Indiase aanpak gematigde stemmen zijn weggevaagd. Met name jongeren zullen radicaliseren en zich aansluiten bij separatistische of jihadistische groeperingen. In The Times of India pleit Ghose voor snel terugschalen van militaire overmacht en versterken van gematigde krachten onder de bevolking.
Eén grondwet, één natie. Dat waren de woorden van premier Modi donderdagochtend op de Indiase Onafhankelijkheidsdag. Indiaas Kasjmir heeft geen aparte grondwet meer. India vierde feest. Maar bewegingsvrijheid in Kasjmir is momenteel nog steeds minimaal. „We leven in een gevangenis”, zei een inwoner onlangs tegen de BBC.
Op maandag 5 augustus trok de hindoe-nationalistische regering grondwetbepaling Artikel 370 in. Hiermee verviel de speciale status van Kasjmir. Speciale regelingen, waarbij bijvoorbeeld alleen ingezetenen van het gebied land mogen bezitten, waren van de een op de andere dag niet meer van kracht.
India wist dat er iets aan zat te komen. Zo stuurde de Indiase overheid enkele dagen ervoor tienduizenden extra troepen naar de regio. Bewegingsvrijheid werd beperkt. Internet en telefoon werden afgesneden.
Premier Modi verklaarde deze week dat zijn partij 70 jaar na de onafhankelijkheid een etterend probleem heeft opgelost. Nu het Indiase deel van Kasjmir volledig onderdeel is van India, zijn de Kasjmiri’s eindelijk bevrijd van een decennialange geweldsspiraal en zijn er mogelijkheden voor investeringen, aldus Modi. Tijd voor vrede en economische groei. Op basis van deze argumenten, veelvuldig genoemd in Indiase media, staat het overgrote deel van de Indiase bevolking pal achter de regering.
Niet geraadpleegd
Echter, volgens de meeste buitenlandse media is de woede onder de lokale bevolking van Kasjmir groot. Vooral om het feit dat ze niet zijn geraadpleegd.
De terugtrekking van de status gebeurde zonder enig overleg met Kasjmir-ingezetenen of hun vertegenwoordigers. Historicus Ramachandra Guhu waarschuwde in de Hindustan Times dat deze aanpak een slechte voorbode is voor democratisch India.
Ook vragen experts zich af of de beloofde vrede en economische voorspoed geen loze beloften zijn. „Zolang het gebied vol geweld blijft, of in ieder geval de kans op geweld blijft, zijn investeringen onwaarschijnlijk”, aldus Katharine Adeney, directeur van het Azië Onderzoeksinstituut van de Universiteit van Nottingham tegen Bloomberg Pers.
Voor India-kenners komt de terugtrekking van Artikel 370 niet uit de lucht vallen. Voor de Bharatiya Janata-partij (BJP) en haar moederorganisatie Rashtriya Swayamsevak Sangh (RSS) die streeft naar een hindoestaat, was de speciale status van Kasjmir een doorn in hun oog.
Enkele wetenschappers toonden zich bezorgd over mogelijke achterliggende motieven van de Indiase regering. Zo stelde Sumantra Bose, professor Vergelijkende Internationale Politiek van de London School of Economics, op de website van de BBC: „De reorganisatie van Jammu en Kasjmir reflecteert een langbestaande hindoenationalistische agenda. Er zijn aanwijzingen dat de overheid ernaar streeft om opstandige moslims te assimileren volgens de hindoenationalistische ideologie.”
Ook de gearresteerde volksvertegenwoordiger Mehbooba Mufti vreest een RSS-agenda: „De bedoeling van de overheid is duidelijk. Ze willen de demografie van de enige moslimstaat veranderen. Ze willen moslims tweederangsburger maken.”
Furieus
Hoewel de internationale gemeenschap zich grotendeels op de vlakte heeft gehouden, hebben de Verenigde Naties (VN) hun zorgen uitgesproken. China en Pakistan zijn furieus. Op hun verzoek vond vrijdagochtend een besloten bijeenkomst van de VN-Veiligheidsraad plaats om de situatie te bespreken. China is door de gebeurtenissen ontstemd, omdat zij een noordelijk deel van Kasjmir claimt.
In een reeks tweets heeft de Pakistaanse premier Imran Khan zich enigszins potsierlijk opgeworpen als redder van de Indiase Kasjmiri. Pakistan is een islamitische militaire dictatuur met nauwe banden met jihadistische groeperingen. Bovendien toont het land nou niet haar beste gedrag in het Pakistaanse deel van Kasjmir.
Sommige analisten zien een verband tussen de terugtrekking van Artikel 370 en de huidige vredesbesprekingen tussen de Verenigde Staten en Afghanistan. Recentelijk gaf Trump toe dat Pakistan een rol zal spelen bij de terugtrekking van Amerikaanse troepen.
De verwachting is dat niet alleen de taliban, maar ook Pakistan en haar jihadistische bondgenoten meer politieke macht naar zich toe zullen weten te trekken, zo schrijft Christine Fair, professor Veiligheidsstudies van de Amerikaanse Universiteit Georgetown, in het blog Lawfare. Dat zou voor India kunnen betekenen dat jihadistische infiltraties, zoals in de jaren 1990, in Kasjmir zouden kunnen toenemen. In dit licht sluit Fair niet uit dat de Indiase overheid ook om die reden meer greep op Kasjmir wil hebben. Maar ook Fair vraagt zich af of de gekozen aanpak tot minder geweld gaat leiden.
