Zijn wespen nuttige diertjes? Smit, verbonden aan EIS Kenniscentrum voor Insecten in Leiden, aarzelt om die vraag te beantwoorden. „Wespen hebben hun eigen plaats in de natuur.” Ze vangen vliegen, muggen, maar ook rupsen en teken en bewijzen de mens daarmee zeker een dienst. Smit kan niet zeggen hoeveel insecten een wesp per dag vangt.

Als de wesp een insect te pakken heeft, bijt hij kop, vleugels, poten en staartstuk eraf om met minimaal gewicht naar het nest terug te vliegen en de larve te voeden met de eiwitrijke spieren uit het borststuk, legt Smit uit. „De wesp leeft maar zeven weken en heeft geen behoefte aan eiwitten om spieren op te bouwen, wel aan brandstof in de vorm van suikers.”

Zoete vloeistof

In augustus zijn er minder bloemen waar de wesp nectar uit kan halen. Bovendien zijn er minder larven in het nest. Die larven eten eiwit, maar braken een zoete vloeistof uit, die de wespen drinken en waar ze energie uit halen. In deze tijd van het jaar kweken de werksters koninginnen en mannelijke wespen, voor de nieuwe generatie volgend jaar.

Doordat er minder bloemen zijn, komen wespen naar terrassen en tuinen voor extra zoetigheid. Ze hebben het volgens Smit niet op mensen voorzien. Spreken van overlast gaat hem te ver. „Onze tolerantie is afgenomen, of het nu gaat om muggen, mieren of wespen.” Wespennesten verdelgen is volgens de deskundige dan ook niet nodig, tenzij zo’n nest op een plaats zit met veel kleine kinderen.

Volgens Smit is er geen sprake van een enorme toename van het aantal wespen; de groei van de populatie hangt erg van de omstandigheden af. In het oosten van het land, waar Smit woont, zijn wespen actiever dan in het westen, waar het de laatste tijd vaker regende. „Dan kruipen de vliegen weg en heeft de wesp het moeilijker om de larven groot te brengen.”

Smit ziet de wesp als onderdeel van de natuur. De wesp is een rover, maar dient zelf ook als voedsel voor de hoornaar, een grote soort wesp. De wespendief, een roofvogel, leeft van de larven van de wesp. „In die zin is de wesp nuttig in de voedselketen.”

Papje

Frederique Bakker, collectiebeheerder van bijen, mieren en wespen bij Naturalis in Leiden, vult aan dat het voeren van rupsen aan wespenlarven de vraat aan landbouwgewassen en dus schade beperkt. „Wespen gebruiken vlees van dode dieren om aan de larven te voeren en helpen zo kadavers op te ruimen.”

Wespen bouwen hun nesten met een papje van vochtig en fijngekauwd hout, volgens Smit. Dat smeren ze uit, waarna het als papier opdroogt. „We hebben het papier aan de wesp te danken.”

Wat te doen als een wesp in de buurt komt? „Niet wild gaan zwaaien als de wesp op je drankje afkomt”, adviseert Smit. „Dan kan de wesp steken. Leg gewoon een viltje op je glas. Je wilt geen wesp binnen krijgen als je een slok neemt. Of leg wat rottend fruit in een hoekje van de tuin. De wespen zullen daarheen gaan en niet naar de drankjes.”

Honderden soorten

Nederland telt 408 soorten wespen. Tien ervan zijn herkenbaar aan hun geel-zwarte strepen.

In augustus krijgen wespen behoefte aan extra voedsel. Het aantal bloemen waar zij nectar halen –waardoor ze net als bijen meehelpen bij de bevruchting– neemt dan af, net als het aantal larven.