Dit blijkt uit het jaarlijkse rapport over ”Internationale religieuze vrijheid”, dat het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken onlangs publiceerde. Dat schetst bepaald geen rooskleurig beeld van Egypte.

De wijze waarop Egyptische autoriteiten individuele burgers behandelen, wordt bepaald door hun religie. Met name christenen hebben hiermee te maken, omdat de Bahaireligie niet erkend wordt en er nog maar zeven Joden in Egypte wonen.

De huidige Amerikaanse regering hecht veel waarde aan goede relaties met de Egyptische president al-Sisi, maar volgens het rapport is de situatie van koptische christenen onder diens presidentschap verslechterd. In eerdere kabinetten hadden altijd twee of drie koptische christenen zitting. Deze ongeschreven traditie werd door president al-Sisi beëindigd. De vrouwelijke minister Nabial Makram is de enige christen in de huidige regering. Christenen zijn zwaar ondervertegenwoordigd in het leger en bij de overheid, maar totaal afwezig in diensten die als gevoelig worden beschouwd, zoals de veiligheidsdiensten.

Dit laatste is van invloed op de procedures rond het indienen van aanvragen voor kerkbouw. Egypte is opgedeeld in 27 provincies en het zijn de lokale gouverneurs die hiervoor verantwoordelijk zijn. Na het indienen van een aanvraag is zo’n gouverneur wettelijk verplicht om binnen vier maanden uitsluitsel te geven. Als een aanvraag wordt afgewezen, wordt er geen verklaring of uitleg gegeven. De beslissing wordt voornamelijk bepaald door het advies van de veiligheidsdiensten. Daarin hebben geen christenen zitting.

Kerkbouwperikelen

Verder moet worden onderscheiden tussen het verkrijgen van toestemming voor kerkbouw en de daadwerkelijke constructie van nieuwe kerken. Sinds 2017 werden volgens het rapport over ”Internationale religieuze vrijheid” 783 aanvragen voor kerkbouw goedgekeurd, maar in slechts veertien gevallen werd daadwerkelijk toestemming gegeven om met de bouw te beginnen.

Het Egyptische Tahrir Instituut publiceerde in juni 2019 een analyse over dit heikele thema. Een belangrijke conclusie luidt dat de Egyptische veiligheidsdiensten niet bij machte blijken te zijn om reeds bestaande kerken te beschermen. Gemiddeld worden in Egypte maandelijks drie kerken gesloten omdat radicale elementen protesteren tegen de aanwezigheid van christenen in hun omgeving. Kerkbouw wordt in veel gevallen verhinderd door geweld van dorps- of stadsgenoten, hoewel deze pijn vooral op het platteland wordt gevoeld. Honderden dorpen waarin relatief veel koptische christenen wonen, moeten het zonder kerken doen.

Bisschop Macarios van de provincie Minya vertelde in een interview dat alleen al in zijn diocees 150 dorpen en stadswijken een kerkgebouw ontberen. Mensen moeten vaak lange afstanden afleggen om bij de plaats met een kerk te komen. Soms verhinderen daar wonende moslims dat deze kopten een kerkdienst bijwonen.

Pr-stunt

Het Tahrir Instituut schrijft sarcastisch over „kerken zonder gelovigen en gelovigen zonder kerken.” Op plekken waar veel koptische christenen wonen, worden kerken namelijk gesloten of wordt kerkbouw geweigerd. In nieuwe steden echter stelt de overheid grote percelen grond beschikbaar voor kerkbouw, hoewel er nauwelijks christenen wonen. Het instituut meldt dat de meeste christenen het zich financieel niet kunnen permitteren om in deze relatief dure wijken te wonen. De nieuwe, lege kerken houden hun deuren open voor „delegaties van buitenlandse regeringen en mensenrechtenorganisaties”. Gesuggereerd wordt dat het vooral een pr-stunt betreft.