Vriend en vijand toont zich verrast door de onverwachte kandidatuur van Von der Leyen tot hoogste baas van Europa. De Duitse sociaaldemocraat Martin Schulz, oud-voorzitter van het Europees parlement, tweette: Von der Leyen is bij ons de zwakste minister.

De beoogd voorzitter van de Europese Commissie kijkt terug op een flitsende loopbaan. De 60-jarige politica trad in 2001 aan als raadslid in Sehnde, Nedersaksen. Vier jaar later zat ze al in de Duitse regering, nadat bondskanselier Angela Merkel haar vroeg minister van Gezin, Senioren, Vrouwen en Jeugd te worden.

Bij de verkiezingen van 2009 bleef ze op haar post. Toen minister Franz Josef Jung aftrad, stapte ze echter over naar het ministerie van Werk en Sociale Zaken. Na de verkiezingen van 2013 werd Von der Leyen de eerste vrouwelijke defensieminister in Duitsland. Nu staat ze op het punt de eerste vrouwelijke EC-voorzitter te worden.

Als minister van onder andere gezinszaken voerde Von der Leyen het vaderschapsverlof in. „Een vriendelijke, resultaatgerichte politica”, reageert oud-minister André Rouvoet woensdag desgevraagd. Rouvoet en Von der Leyen waren op hetzelfde moment minister voor gezin. Hij met jongeren erbij, zij met senioren en vrouwen. De oud-minister van de ChristenUnie heeft Von der Leyen ervaren als een „bekwame” politica. „Ik was erg onder de indruk van haar optreden. In haar strategisch opereren combineert ze vriendelijkheid met persoonlijke interesse. Dat brengt je heel ver.”

Zicht op haar verdiensten voor het gezin heeft Rouvoet, nu voorzitter van Zorgverzekeraars Nederland, niet direct. „Zij werd geroemd om de wijze waarop ze haar portefeuille neerzette. Maar daar hoorden ook senioren en vrouwen bij.” De geroemde wapenfeiten gingen vooral over vrouwen.

Rouvoet heeft zijn Duitse collega ontmoet tijdens een bezoek aan Berlijn. „We kwamen er achter dat we beiden in 1986 zijn getrouwd.” Hij heeft vijf kinderen, zij zeven. „Ze spreekt met grote liefde over haar grote gezin.”

Debacle

Rouvoet is verrast door haar mogelijk benoeming tot EC-voorzitter. „En daarin ben niet de enige Europeaan.” De oud-minister van Jeugd en Gezin wijst erop dat processen in Europa „bijna altijd” zo lopen. „Zeker als consensus ontbreekt.” Of zijn vertrouwen in de EU door het schimmige proces is toegenomen, wil Rouvoet niet zeggen. „Ik ben niet zo van dat soort kwalificaties.”

Rouvoet verwacht nog een „stevig debat” in het Europees Parlement. „De Europese Commissie heeft nog wel wat uit te leggen, zeker omdat er niets wordt gedaan met de naar voren geschoven Spitzenkandidaten.” Rouvoet signaleert hierbij een verschuiving in Europa. „Het proces verloopt dit keer sterker langs nationale én partijpolitieke lijnen. De deal tussen Merkel en Marcon werd binnen de christen-democratische familie niet geaccepteerd en Merkel werd teruggestuurd.” Het ontbreken van draagvlak voor de deal noemt hij een „kerndebacle.”

Of Von der Leyen een geschikte kandidaat is, vindt Rouvoet lastig in te schatten. „Iedereen moet in deze rol groeien. Dat zou ook gelden voor Frans Timmermans.” De oud-bewindsman wijst erop dat Timmermans over veel ervaring in Brussel beschikt. „Zij niet.”

Wespennest

Von der Leyen zal er daarom „een flinke kluif” aan hebben zich het Europese circuit eigen te maken. Zeker gezien „het ragfijne samenspel” tussen nationale en Europese belangen die in Brussel om voorrang strijden. „Een wespennest.”

Geheel onomstreden is ze niet. Oppositiepartijen hebben haar beschuldigd van vriendjespolitiek bij miljoenenorders voor defensie. Von der Leyen gaf toe fouten te hebben gemaakt, de oppositie stelde een parlementair onderzoek in. De politica lag de afgelopen jaren zo onder vuur dat ze zich niet eens meldde voor opvolging van Merkel. Binnenkort krijgt haar carrière een nieuwe glans.