Het aantal slachtoffers van de dagelijkse aanslagen en gevechten is niet gering. Veelal telt men de doden in tientallen, soms zelfs in honderden. Irak is inmiddels voor iedereen een gevaarlijk land.

De Amerikaanse strijdkrachten hebben in de periode na de overwinning op het leger van Saddam al veel meer gesneuvelden te betreuren dan er in de eigenlijke strijd vielen. De Iraakse milities bestrijden de Amerikaanse indringers met doodsverachting en dat komt ook tot uitdrukking in de verliezen die zij lijden.

Verder zijn er de buitenlanders die als chauffeur of anderszins voor de Amerikanen werken. In tal van gevallen moeten zij dat met de dood bekopen. En dan zijn er nog de burgers die ongewild het slachtoffer worden van schietpartijen en autobommen.

In die situatie heeft de voorlopige Iraakse regering vorige week besloten de doodstraf weer in te voeren. In de tijd van Saddam kende Irak de doodstraf. De Amerikanen meenden echter wel zonder te kunnen, hoewel ze in eigen land die straf wel toepassen.

Dit besluit over de doodstraf brengt sommige landen die troepen in Irak hebben, in de problemen. Zowel Nederland als bijvoorbeeld Denemarken is thans niet meer bereid om arrestanten over te dragen aan de Iraakse regering. Die zouden immers de doodstraf kunnen krijgen. Daar zou men zich dan in Den Haag of Kopenhagen verantwoordelijk voor moeten voelen.

Zowel de regeringsfracties als de linkse oppositie in de Tweede Kamer vinden dat mensen die door de Nederlandse troepen in Irak gearresteerd worden alleen mogen worden overgedragen wanneer de garantie wordt gegeven dat zij niet de doodstraf krijgen.

Nu vinden de arrestaties in het Nederlandse gebied tegenwoordig plaats door de nieuwe Iraakse politie. In het geval dat onze troepen daarbij rugdekking verleenden, kan worden volgehouden dat de arrestaties niet door Nederlanders verricht zijn. Zo blijft de situatie werkbaar en houdt men in Den Haag een schoon geweten.

De afwijzing van de doodstraf is tegenwoordig voor veel Europese landen zo ongeveer het beslissende kenmerk van menselijkheid en beschaving. Landen die daar anders mee omgaan, maken zich volgens hen schuldig aan schending van de mensenrechten. Europa en Amerika zitten wat dat betreft duidelijk op een verschillende lijn.

In een oorlogssituatie als in Irak, waar de regering van alle kanten bestookt wordt, kan men zich goed voorstellen dat die haar toevlucht neemt tot herinvoering van de doodstraf.

Nederland heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog hetzelfde gedaan. Een aantal landverraders en oorlogsmisdadigers is na de oorlog ter dood gebracht. Gezien de scherpe reactie op de herinvoering van de doodstraf in Irak rijst de vraag of men in Den Haag vindt dat er thans reden is voor een officiële spijtbetuiging aan de familie Mussert en anderen.