In de aanloop naar de volksraadpleging lopen de spanningen hoog op. Aanhangers en tegenstanders van de president beschuldigen elkaar over en weer van sabotage en intimidatie met het doel de uitslag van het referendum te beïnvloeden.

Internationale oliehandelaren zien het plebisciet met zorg tegemoet. Met de verkoop van ongeveer 1,4 miljoen vaten per dag is Venezuela de vijfde olie–exporteur ter wereld. Analisten vrezen dat de olieprijzen verder stijgen als de uitslag van het referendum stakingen en andere vormen van maatschappelijke onrust tot gevolg hebben.

Vice–president José Vicente Rangel liet deze week weten dat de regering zondag 117.000 militairen inzet voor het handhaven van de rust en orde. Ongeveer 180 waarnemers van onder meer de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) en het Carter Center van de voormalige Amerikaanse president Jimmy Carter zien toe op een eerlijk verloop van de volksraadpleging.

Chàvez stond al eerder voor hete vuren. Al vrij snel na zijn aantreden in 1999 raakte hij in conflict met een groot deel van het leger, de ondernemers en middenklasse door zijn pleidooi voor een linkse revolutie en door zijn grillige en autoritair beleid. In april 2002 overleefde Chàvez een coup. Een halfjaar later probeerde de oppositie hem met een wekenlange staking tot aftreden probeerden te dwingen. Chàvez gaf echter geen krimp.

De ’anti–Chavistas’, die samenwerken in het overkoepelend orgaan Democratische Coördinator, zetten daarna een handtekeningenactie op touw met het doel een referendum over het lot van de president te kunnen aanvragen. Voor het afdwingen van een plebisciet waren 2,4 miljoen handtekeningen nodig, ofwel de steun van 20 procent van het electoraat. Begin dit jaar accepteerde de Nationale Kiesraad CNE slechts 1,8 miljoen van de 3,4 miljoen ingediende handtekeningen. Pas na interventie van het Hooggerechtshof verklaarde de Nationale Kiesraad honderdduizenden handtekeningen alsnog geldig, net genoeg om het referendum te kunnen laten doorgaan.

Het doek valt voor Chàvez als meer dan 3,7 miljoen Venezolanen zich in de volksraadpleging uitspreken voor zijn vertrek. Voorwaarde is wel dat er meer stemmen tegen dan voor de president zijn. Bij verlies van Chàvez moeten de inwoners van het Zuid–Amerikaanse land binnen dertig dagen naar de stembus om zijn opvolger te kiezen.

UIt recente peilingen blijkt dat Chàvez een goede kans heeft dat hij zijn tot begin 2007 lopende termijn mag afmaken, al zetten politieke waarnemers vraagtekens bij de betrouwbaarheid van de prognoses. Mede dankzij de sociale programma’s van zijn regering geniet de president nog altijd veel steun onder de Venezolanen met de laagste inkomens. De miljardenopbrengsten uit de olie–export stellen Chàvez in staat ambitieuze projecten op het gebied van onderwijs, gezondheidszorg en huisvesting uit te voeren.

Zelfs als het referendum voor hem op een nederlaag uitloopt, hoeft dit nog niet het einde van Chàvez als president te betekenen. Een vastberaden Chàvez liet vorige week weten dat als de Venezolanen in september naar de stembus moeten, hij opnieuw kandidaat voor het presidentschap is.