Het leek een uitgemaakte zaak. Premier Benjamin Netanyahu won met zijn Likudpartij de verkiezingen van 9 april. Weliswaar behaalde zijn grootste rivaal Benny Gantz met zijn alliantie Blauw-Wit eveneens 35 zetels, maar de zittende premier had met zijn rechtse bondgenoten veel betere kansen een coalitie te smeden.

En dus kreeg Netanyahu van president Reuven Rivlin de opdracht een volgende regering te vormen. Daar had hij in zijn afgelopen ambtsperiodes de nodige ervaring mee opgedaan. Er leek zich ook een blok van rechtse partijen af te tekenen dat op een meerderheid van zo’n 65 zetels in de Knesset kon rekenen. De presentatie van een nieuw kabinet met Bibi aan het roer was nog slechts een kwestie van tijd.

Niets bleek minder waar. Afgelopen woensdag verstreek na 42 dagen de wettelijke deadline voor het vormen van een regering. Ondanks verwoede pogingen van Netanyahu om ter elfder ure nog een compromis te sluiten. De geplaagde politicus ondernam zelfs toenaderingspogingen tot centrumlinks, maar vond ook daar geen gehoor.

Het grootste struikelblok vormde de dienstplicht voor ultraorthodoxe studenten aan talmoedscholen. De vrijstelling voor het leger van deze groep is vooral seculiere politici al jaren een doorn in het oog. Maar ook Avigdor Lieberman, leider van de rechtse Ysrael Beiteinupartij die onmisbaar is voor een rechtse coalitie, lag dwars. Hij wil bij wet vastleggen dat het aantal vrijstellingen elk jaar fors wordt verminderd. Als tegemoetkoming stelde Netanyahu voor dat de regering jaarlijks quota vaststelt voor het aantal vrijstellingen. Maar ook dat kon Lieberman niet over de streep trekken.

Boze tongen beweren dat Lieberman zijn poot niet alleen stijf hield om een principieel punt te maken. De politicus zou ook nog een persoonlijk appeltje met Netanyahu te schillen hebben omdat hij als minister van Defensie in het vorige kabinet geen ruimte kreeg voor een hardere koers ten aanzien van de Palestijnen. Door de kwestie rond de dienstplicht nu op de spits te drijven, hoopt Lieberman bovendien de populariteit van zijn partij in de aanloop naar de verkiezingen van september te vergroten en een betere onderhandelingspositie te creëren, mocht hij opnieuw aan coalitiebesprekingen deelnemen.

Die kans is bepaald niet denkbeeldig. Want peilingen voorspellen nu al een uitkomst die weinig verschilt van die van de stembusgang in april. Het zijn nog slechts eerste ramingen en de campagne moet nog beginnen. Maar de verwachting is dat het rechtse blok opnieuw een meerderheid zal behalen, mogelijk zelfs 68 zetels.

Daarmee zijn de verschillen van mening echter lang niet opgelost. Gezien de verhitte discussies van de afgelopen weken en de harde standpunten, zullen de volgende coalitiebesprekingen minstens even stroef verlopen.

Het enige dat daar nog verandering in kan brengen, is een oplaaiing van het geweld rond de Gazastrook. Zowel van Palestijnse als Israëlische zijde wordt volop gespeculeerd over een nieuwe gevechtsronde deze zomer. Wellicht weet Netanyahu op het thema veiligheid de partijen genoeg te verenigen om samen te werken.