Bezorgd over klimaat én over energietransitie
Ingenieur en scheikundige Maarten van Andel verwondert zich elke dag over de natuur. „Verwondering is voor mij het zout in de pap.” Toen in het debat over klimaat en energie hem in steeds grotere mate het gevoel bekroop dat er iets niet klopte, ging hij op onderzoek uit. „Ik wil graag dat het wel gaat kloppen, en dat ik me ook in de toekomst kan blijven verwonderen over de bergen en de stranden, de wolken en de sterren, de dieren en de planten.”
Van Andel schreef daarom het boek ”De groene illusie”. Hierin stelt Van Andel vooral kritische vragen. Niet dat hij een klimaatscepticus is, nee, hij vindt het causale verband tussen CO2 en de temperatuurstijging overtuigend. Grappig feitje: Van Andel noemt zichzelf klimaatneutraal. Hij bedoelt daarmee dat hij even bezorgd is over het klimaat als over de maatregelen die het klimaat moeten redden.
Een snelle energietransitie zoals die nu bezig is, gaat volgens hem niet slagen. Volgens hem is de mensheid te sterk verslaafd aan fossiele brandstoffen, worden de verschillende energieopties –zoals kernenergie– niet goed overwogen en gaat het in de toekomst vooral knellen bij de opslag van duurzame energie (om bijvoorbeeld zonne-energie ook ’s nachts te kunnen gebruiken).
Wil Van Andel dan helemaal geen transitie naar duurzame energie? Zeker wel. Maar daarbij steekt hij niet onder stoelen of banken dat hij biomassa „veruit de slechtst optie” vindt. Gewassen telen voor energie concurreert immers met natuur en landbouw. Ook windenergie komt er slecht bij hem af.
Van Andel pleit voor het stevig terugdringen van het energiegebruik. Als dat niet lukt, zal er volgens hem een energiecrisis uitbreken. Als de wereld over dertig jaar daadwerkelijk stopt met het verstoken van steenkool, olie en aardgas heeft dat ingrijpende gevolgen. De welvaart zal volgens de scheikundige onder druk komen te staan. Vliegen, snel internet, goed voedsel en fatsoenlijke huisvesting zullen minder vanzelfsprekend zijn. De auteur raakt met het terugdringen van het energiegebruik –terecht– een gevoelig punt in het huidige debat. Want in hoeverre wil de westerse mens inleveren op zijn welvaart en offers brengen voor een duurzamere samenleving? „Zolang we denken dat we een energietransitie kunnen realiseren zonder offers te brengen, komt er geen energietransitie.”
Al met al stelt het boek indringende vragen die uiterst relevant zijn in het huidige maatschappelijke debat. Om nog zo’n spannende vraag te noemen: waarom stelt de politiek wel grenzen aan het energieverbruik van lampen en stofzuigers, maar geen begrenzing aan de energieconsumptie van auto’s?
De groene illusie. Waarom we het klimaat niet kunnen redden met een paar windmolens en zonnepanelen, Maarten van Andel; uitg. Dialoog, Zaltbommel; 127 blz.; € 19,50.
