De Grote Kerk, gewijd aan sancta Gudula, is hoog, groot, licht, breed en ruim. De kerk bestaat uit drie beuken. Rond de preekstoel staan losse stoelen met bruine kussens. Ergens achter in de kerk bevindt zich een stenen rondboog met daarin de tekst: „Laat ons onze onderlinge byeenkomsten niet nalaten, Hebr. 10.”

In een van de zijbeuken zit Remco van Donk aan een tafeltje. Hij is voorzitter van de protestantse gemeente Lochem. Van Donk heeft een historisch ogenblik achter de rug: de overdracht van de Gudulakerk aan de Stichting Oude Gelderse Kerken. „Het geloof zit niet in hout en steen, maar zo’n moment zit wel vol emotie.”

Prominente plek

Van Donk: „Het was zeker niet zo dat we het als protestantse gemeente niet meer konden rooien, maar voor de langere termijn was het beter dat het beheer van deze kerk in een stichting werd ondergebracht. De Gudulakerk heeft een prominente plek in de stad. Deze kerk hoort bij Lochem. We hebben bestuurlijk vooruit willen kijken en tijdig onze verantwoordelijkheid genomen.”

Voor een euro ging het eigendomsrecht van de Grote Kerk over naar de Stichting Oude Gelderse Kerken. De protestantse gemeente blijft de kerk op dertig zondagen per jaar gebruiken voor haar erediensten. Ook op hoogtijdagen, zoals met Kerst en Pasen, wordt de Grote Kerk gebruikt.

De protestantse gemeente Lochem heeft naast de Grote Kerk ook de Witte Kerk (Graaf van Ottoweg) in gebruik. „We zijn een pluriforme gemeente”, zegt Van Donk, „en kennen een brede, veelkleurige geloofsbeleving. Iedere zondagochtend houden we een dienst. Dan zijn er zo’n 120 kerkgangers. Er staan dus veel stoelen leeg. Dat is natuurlijk niet iets wat je wenst, maar zo is Nederland nu eenmaal. De gemeente kent ook veel ouderen die die loop naar de kerk niet meer kunnen maken. Zij luisteren en kijken online mee. Die mensen zie je niet op zondagmorgen, maar ze blijven toch betrokken.”

Kunst en cultuur

De Grote Kerk van Lochem is volgens de website „een podium voor kunst en cultuur.” Van Donk: „De protestantse gemeente Lochem blijft de grootste huurder van de kerk. Daarnaast kan hier veel, maar niet alles. Dit blijft wel een kerk. Hier worden concerten gegeven, tentoonstellingen, beurzen en lezingen gehouden. Maar een wijnfestival kan ook, en een kinderfeest en een discoavond zijn ook geen probleem. Als wij daar op zondagmorgen maar geen last van hebben.”

Aan een van de zijmuren hangt een groot schilderwerk, waarop Petrus (in het zwart) en Johannes (in het wit) te zien zijn. Ze zijn bij het graf in de hof van Jozef van Arimathea geweest. Het graf was tot hun ontsteltenis leeg. „Hij is hier niet.” De verbazing spat uit hun ogen.

Twee orgels

De kerk heeft twee orgels. Het hoge en ranke hoofdorgel is een instrument van J. T. Gilman, oorspronkelijk gemaakt voor een rooms-katholieke kerk in Alkmaar en in 1980 aangekocht door Lochem. In het koor staat een eenklaviers orgeltje van orgelmaker G. H. Quellhorst, gebouwd voor de hervormde kerk van Heemse en in 1981 overgeplaatst naar Lochem.

In het koor hangt een lijst met de namen van overleden gemeenteleden in dit kerkelijk jaar. Er is ook een pentekening van ”Sancta Gudula”. Op een tafeltje onder de kansel liggen vijftien collectezakken.

Boven de deur onder het orgel staat geschreven: „Ziet dan hoe gy hoort, Lucas 8.”

Grote Kerk gewijd aan Gudula

De Grote Kerk van Lochem is genoemd naar Gudula van Brussel. Zij werd in 652 geboren uit een adellijk Frankisch geslacht, dat afkomstig was uit het tegenwoordige Belgisch Henegouwen. Haar oorspronkelijke naam is Goedele. Het is onduidelijk waarom de kerk in Lochem als enige in de Graafschap en de Achterhoek haar naam draagt. Lochem kent ook een woonzorgcentrum Gudula. Gudula zou begraven zijn in Moorsel, een dorp in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen.

De Sint-Michielskathedraal te Brussel is enige tijd naar haar vernoemd geweest. De Duitse stad Rhede (in het bisdom Münster) heeft ook een Sankt Gudula Kirche. De Grote of Sint-Gudulakerk in Lochem werd in 1966 een rijksmonument.