Column: Negeer lastige mensen nooit
U kent de situatie vast wel: u bent met uw collega’s lekker bezig met een project en dan is er die ene dwarsligger. Wat moet je met zulke mensen? Ertegen ingaan geeft alleen maar meer heisa. Negeren helpt evenmin. Want dwarsliggers geven nooit op.
Ook in de kerk kom je zulke mensen tegen. Terwijl iedereen verknocht is aan een klassieke liturgie met alleen psalmen, beginnen zij telkens over gezangen. Zijn we al eeuwen tegen toneel, zijn er opeens mensen die denken dat het nu wel mag. Beginnen we net in de kerk een beetje meer besef te krijgen van de klimaatproblemen, zijn er opeens dominees die sympathiseren met Forum voor Democratie.
In politiek en maatschappij kennen we ook genoeg voorbeelden van dwarsliggen. Terwijl er momenteel sprake is van ”alle hens aan dek” vanwege een dreigende mazelenepidemie, komen er mensen langs die zeggen dat inenten niet nodig is. En is tegenwoordig zo’n beetje in elke aardlaag te lezen dat de aarde veel ouder is dan 6000 jaar, dan zijn er nog steeds een paar creationisten die er niets van willen geloven. Sinds een halve eeuw zijn we gezegend met professionele gezondheidszorg, maar toch zijn er nog steeds mensen die kwakzalvers bezoeken.
Wat moeten we met al die ‘lastpakken’? Of hoort u er zelf soms ook bij? Als u er helemaal nooit bij hoort, gaat u vast door voor een brave burger of (nog erger…) een burgerlijk christen.
Ik heb met u te doen. U wordt geleefd door wat anderen vinden. Als deze column langer kon zijn, zou ik net zo lang doorgaan met voorbeelden verzinnen totdat u ten minste één keer een lastpak bent.
Of bent u altijd lastig? Pas dan maar op dat u niet gaat geloven in complottheorieën. Of het vertrouwen in mensen verliest.
Lastige mensen worden vaak genegeerd. Ze mogen niet het woord voeren tijdens vergaderingen of we kieperen hen uit televisieprogramma’s. Maar echt helpen doet dat niet. Echt lastige mensen worden dan alleen maar aangemoedigd om door te gaan. Ik herinner me dat ik ooit het bos werd ingestuurd door de voorzitter van mijn SGP-kiesvereniging. Hij beëindigde een discussie over het befaamde vrouwenstandpunt en adviseerde: „Ga jij er nog maar eens op studeren.” Het bracht mij niet op andere gedachten.
We kunnen ook een beetje proberen te dealen met lastige mensen. We vertellen hun dat we wel begrijpen wat ze bedoelen, maar dat we hen beter gaan voorlichten. Bij kinderen noemen we dat opvoeden. Of we zeggen welke argumenten ze wel of niet mogen gebruiken. Dat gebeurde pas in het RD met vaccinatieweigeraars. Ze mogen geen (semi-)wetenschappelijke argumenten gebruiken, alleen maar religieuze overtuigingen.
Als u zelf weleens lastig bent geweest, weet u vast wel dat dit soort goedbedoelde raadgevingen niet zoveel indruk maken. We laten ons liever niet als kinderen behandelen. Er bestaat maar één oplossing: wij moeten van die lastige mensen gaan houden. Want dat is wat lastige mensen heel erg missen in die betweterigheid van ons: een beetje respect en begrip voor hun positie. Welke emotie of welk inzicht zou er schuilen achter hun vragen? Wat zouden wij van hen kunnen leren? In de kerk zouden we hier al helemaal geen moeite mee moeten hebben. Jezus vraagt ons onze vijanden lief te hebben. Dan zijn moeilijke mensen het begin nog maar.
Afhankelijk van tijd en plaats kun je bovendien zomaar van het kamp van de lastpakken verhuizen naar het kamp van de goegemeente. Of andersom. Als je niet oplet, ben je opeens in de minderheid.
In de medische wereld werd twintig jaar geleden nog gelachen om mensen die bezig waren met betere voeding of meer bewegen, om maar geen medicijnen te hoeven slikken. Nu hoor ik om me heen niet anders. Mensen met suikerziekte (diabetes type 2) kunnen door een gezondere levensstijl hun medicijnen laten staan. De alternatievelingen van toen bedrijven nu wetenschap. Zo kan het gaan.
Sluit lastige mensen dus in uw armen. Ze herinneren ons aan de beperktheid van alles wat wij denken en geloven. Morgen kan alles anders zijn.
De auteur is hoogleraar toegepaste MR fysica aan de Universiteit van Amsterdam.